• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

هَرَم (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: هَرَم (مفردات‌نهج‌البلاغه)
مقالات مرتبط: عجز (مفردات‌قرآن)، أَعجاز (لغات‌قرآن)، اعجاز.


هَرَم (به فتح‌هاء و راء) از واژگان نهج البلاغه به معنای ناتوان شدن، و به انتهاى پیری رسيدن است.
مواردی از اين مادّه در نهج‌البلاغه آمده است.


هَرَم:
[۱] قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۱۰۹۴.    
به معنای ناتوان شدن، و به انتهای پیری رسیدن است. «هَرمَ اَلرَّجُلُ هَرَماً ضَعفَ وَ بَلَغَ اقْصَى الْكِبْرِ.»
[۲] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۶، ص۱۸۶.    
[۳] شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۵، ص۶۱۵.    


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - يَهْرَمُ - خطبه ۳ (خلافت ابوبکر)

امیرالمومنین علی علیه السلام در خطبه شقشقیه درباره خلافت ابوبکر فرمايد:
«يَهْرَمُ فيها الكَبيرُ وَ يَشيبُ فيها الصَّغيرُ.»
[۴] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۴۱، خطبه ۳.    
[۵] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۲۶، خطبه ۳.    
[۶] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۸، خطبه ۳.    

«در فتنه كور خلافت ابوبكر، آدم پير فرتوت مى‌شد و كوچک جوان می‌گرديد. همه در مسير آن قرار گرفته بودند.»
[۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۷.    
[۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۰۳.    
(شرح‌های خطبه:
[۹] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۰۹.    
[۱۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱، ص۳۲۸.    
[۱۱] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۴۵.    
[۱۲] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ص۱۵۱.    
)


۲.۲ - الْهَرَمِ - حکمت ۱۳۵ (غصه و اندوه)

امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) در حکمت ۱۳۵ فرمود:
«وَ الْهَمُّ نِصْفُ الْهَرَمِ.»
[۱۳] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۰۷، حکمت ۱۳۵.    
[۱۴] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۱۸۵، حکمت ۱۴۳.    
[۱۵] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۹۵، حکمت ۱۴۳.    

«غصه نصف پيرى است.»
[۱۶] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۶۹.    
[۱۷] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۳۹.    
(شرح‌های حکمت:
[۱۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۳۹.    
[۱۹] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۳، ص۱۵۳.    
[۲۰] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۲۱۲.    
[۲۱] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۳۳۹.    
)


۲.۳ - هَرِمَةً - نامه ۲۵ (زکات)

درباره شتران زكاة فرمود:
«وَ لا تَأْخُذَنَّ عَوْداً وَ لا هَرِمَةً وَ لا مَكْسورَةً وَ لا مَهْلوسَةً وَ لا ذاتَ عَوارٍ.»
[۲۲] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۶۱۱، نامه ۲۵.    
[۲۳] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۲۸، نامه ۲۵.    
[۲۴] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۸۱، نامه ۲۵.    

«حيوانات پیر و دست و پا شكسته و بیمار و معيوب را به عنوان زکات نپذير.»
[۲۵] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۹۷.    
[۲۶] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۷۰۸.    
(شرح‌های نامه:
[۲۷] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۷۱۱.    
[۲۸] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۹، ص۳۱۵.    
[۲۹] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۳۸۰.    
[۳۰] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۵، ص۱۵۲.    
)
مواردی متعدد از اين ماده در نهج‌البلاغه آمده است.

۱. ↑ قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۱۰۹۴.    
۲. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۶، ص۱۸۶.    
۳. ↑ شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۵، ص۶۱۵.    
۴. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۴۱، خطبه ۳.    
۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۲۶، خطبه ۳.    
۶. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۸، خطبه ۳.    
۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۷.    
۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۰۳.    
۹. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۰۹.    
۱۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱، ص۳۲۸.    
۱۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۴۵.    
۱۲. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ص۱۵۱.    
۱۳. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۰۷، حکمت ۱۳۵.    
۱۴. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۱۸۵، حکمت ۱۴۳.    
۱۵. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۹۵، حکمت ۱۴۳.    
۱۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۶۹.    
۱۷. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۳۹.    
۱۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۳۹.    
۱۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۳، ص۱۵۳.    
۲۰. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۲۱۲.    
۲۱. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۳۳۹.    
۲۲. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۶۱۱، نامه ۲۵.    
۲۳. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۲۸، نامه ۲۵.    
۲۴. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۸۱، نامه ۲۵.    
۲۵. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۹۷.    
۲۶. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۷۰۸.    
۲۷. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۷۱۱.    
۲۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۹، ص۳۱۵.    
۲۹. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۳۸۰.    
۳۰. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۵، ص۱۵۲.    


• قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «هرم»، ج۲، ص۱۰۹۴.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان حکمت 135 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 3 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نامه 25 نهج البلاغه
جعبه ابزار