هدایت با آیات (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
از ابزارهای
هدایت که در
آیات قرآن به آن اشاره شده، آیات است.
آيات و نشانه‌هاى خداوند، وسيله هدايت مردم:
۱. «قُلنَا اهبِطوا مِنها جَميعًا فَامّا يَأتِيَنَّكُم مِنّى هُدًى فَمَن تَبِعَ هُداىَ فَلا خَوفٌ عَلَيهِم ولاهُم يَحزَنون • والَّذينَ كَفَروا وكَذَّبوا بِايتِنا اولكَ اصحبُ النّارِ هُم فيها خلِدون؛
گفتيم: همگى از آن، فرود آييد! ولى هرگاه هدايتى از طرف من براى شما آمد، كسانى كه از آن پيروى كنند، نه ترسى بر آنهاست، و نه اندوهگين مى‌شوند. و كسانى كه كافر شدند، و آيات ما را
تکذیب كردند اهل دوزخند؛ و جاودانه در آن خواهند بود.» مقصود از كلمه آيات به قرينه كلمه «هدى» و «هداى» درآيه قبل هدايتها و رهنمودهاى الهى است. تعبير از هدايت به «آيات» براى رساندن اين معنا است كه خداوند رهنمودهاى خويش را به گونه‌اى كه نشان‌دهنده حقّانيّت آنها باشد، ارائه مى‌كند.
۲. «... ذلِكَ مِن ءايتِ اللَّهِ مَن يَهدِ اللَّهُ فَهُوَ المُهتَدِ ...؛
... اين از نشانه‌هاى خداست. هركس را خدا هدايت كند، هدايت يافته واقعى اوست....»
۳. «وما انتَ بِهدِ العُمىِ عَن ضَللَتِهِم ان تُسمِعُ الّا مَن يُؤمِنُ بِايتِنا فَهُم مُسلِمون؛
و نيز نمى‌توانى نابينايان را از گمراهيشان هدايت كنى؛ تو تنها مى‌توانى سخنت را به گوش كسانى برسانى كه آماده پذيرش ايمان به آيات ما هستند و در برابر حق تسليمند.»
۴. «او تَقولَ لَو انَّ اللَّهَ هَدنى لَكُنتُ مِنَ المُتَّقين • بَلى قَد جاءَتكَ ءايتى فَكَذَّبتَ بِها واستَكبَرتَ وكُنتَ مِنَ الكفِرين؛
يا بگويد: اگر خداوند مرا هدايت مى‌كرد، از پرهيزگاران بودم. آرى، آيات من به سراغ تو آمد، امّا آن را
تکذیب كردى و
تکبّر نمودى و از
کافران بودى.»
آیات خدا، وسيله هدايت برخى انسانها به
صراط مستقیم:
«وقالوا لَولا نُزّلَ عَلَيهِ ءايَةٌ مِن رَبّهِ قُل انَّ اللَّهَ قادِرٌ عَلى ان يُنَزّلَ ءايَةً ولكِنَّ اكثَرَهُم لا يَعلَمون • والَّذينَ كَذَّبوا بِايتِنا صُمٌّ وبُكمٌ فِى الظُّلُمتِ مَن يَشَا اللَّهُ يُضلِلهُ ومَن يَشَأ يَجعَلهُ عَلى صِرطٍ مُستَقيم؛
و گفتند: چرا نشانه و معجزه‌اى از طرف پروردگارش بر او نازل نمى شود؟! بگو: خداوند، قادر است كه نشانه‌اى نازل كند؛ ولى بيشتر آنها نمى‌دانند. كسانى كه آيات ما را تكذيب كردند، كر و لالهايى هستند كه در تاريكيها قرار دارند. هر كس را خدا بخواهد (و مستحق باشد،) گمراه مى‌كند؛ و هر كس را بخواهد و شايسته ببيند، در راه راست قرار خواهد داد.»
به قرينه مقابله
ضلالت و هدايت، معناى «يجعله على صراط مستقيم» هدايت به راه راست است.
آيات تبيين شده از ناحيه
خداوند، وسيله‌اى براى هدايت:
۱. «... كَذلِكَ يُبَيّنُ اللَّهُ لَكُم ءايتِهِ لَعَلَّكُم تَهتَدون؛
... اين چنين، خداوند آيات خود را براى شما آشكار مى‌سازد؛ شايد هدايت شويد.»
۲. «وجَعَلنَا الَّيلَ والنَّهارَ ءايَتَينِ فَمَحَونا ءايَةَ الَّيلِ وجَعَلنا ءايَةَ النَّهارِ مُبصِرَةً لِتَبتَغوا فَضلًا مِن رَبّكُم ولِتَعلَموا عَدَدَ السّنينَ والحِسابَ وكُلَّ شَى‌ءٍ فَصَّلنهُ تَفصيلا • مَنِ اهتَدى فَانَّما يَهتَدى لِنَفسِهِ ومَن ضَلَّ فَانَّما يَضِلُّ عَلَيها ولا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزرَ اخرى وما كُنّا مُعَذّبينَ حَتّى نَبعَثَ رَسولا؛
ما
شب و
روز را دو نشانه عظمت و رحمت خود قرار داديم؛ سپس نشانه شب را محو كرده، و نشانه روز را روشنى‌بخش ساختيم تا در پرتو آن، فضل پروردگارتان را بطلبيد (و به تلاش براى زندگى برخيزيد)، و عدد سالها و حساب را بدانيد؛ و هر چيزى را بطور مشخص و آشكار، بيان كرديم. هر كس هدايت شود، به نفع خود هدايت مى‌يابد؛ و آن كس كه گمراه گردد، به زيان خود گمراه مى‌شود؛ و هيچ گنهكارى بار گناه ديگرى را به دوش نمى‌كشد؛ و ما هرگز قومى را
مجازات نخواهيم كرد، مگر آن‌كه پيامبرى مبعوث كنيم. (تا وظايفشان را بيان كند).»
هدايت انسانها و بيرون آوردن آنان از ورطه
گمراهی، با ارائه آيات روشنگر، هدف الهى در بعثت
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
«هُوَ الَّذى يُنَزّلُ عَلى عَبدِهِ ءايتٍ بَيّنتٍ لِيُخرِجَكُم مِنَ الظُّلُمتِ الَى النّورِ ...؛
او كسى است كه آيات روشنى بر بنده‌اش نازل مى‌كند تا شما را از تاريكيها به سوى
نور خارج كند....»
ابزار هدایت (قرآن).
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳۳، ص۵۰، برگرفته از مقاله «ابزار هدایت (آیات)».
