نَفْل (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نَفْل (به فتح نون و سکون فاء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای زيادت است.
نَفْل به معنى عطيّه نيز آمده است.
نماز نافله را از آن نافله گويند كه زايد بر واجب است.
نافِلِه ( به کسر فاء و لام) هم به معنى عطيّه است و هم به معنى
نماز نافله.
غنائم و اموال عمومى را از آن جهت انفال گفته‌اند كه زاید بر آن‌چه مردم مالک شده‌اند و نيز عطيّه از جانب
خدا هستند.
این کلمه سه‌بار در
نهج البلاغه آمده است.
نَفْل:
(مثل عقل) به معنای زيادت، نماز نافله را از آن نافله گويند كه زايد بر واجب است،
نَفْل به معنى عطيّه نيز آيد.
راغب در
مفردات گويد:
نَفَل (مثل شرف) به معنى غنيمت است و چون عطيه خدایى است آن را نفل و انفعال گفته‌اند.
نافِلِه هم به معنى عطيّه است و هم به معنى نماز نافله، غنائم و اموال عمومى را انفال گفته‌اند كه زایداند بر آن‌چه مردم مالک شده‌اند و نيز عطيّه‌اند از جانب خدا.
به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:
امام علی (صلوات‌الله‌علیه) فرموده:
«لاَ قُرْبَةَ بِالنَّوافِلِ إِذا أَضَرَّتْ بِالْفَرائِضِ» «با كارهاى مستجى تقرب به
خدا حاصل نمى‌شود آنگاه كه به واجبات ضرر بزنند، يعنى اگر عمل به مستحب
انسان را از عمل به واجب باز دارد صحيح نيست.»
(شرح‌های حکمت:
)
و نيز حضرت فرموده:
«إذا أَضَرَّتِ النَّوافِلُ بالْفَرائِضِ فَارْفُضُوها» (هنگامى كه نافله‌ها (و مستحبّات) به
فرائض و
واجبات زيان رسانند، آنها را ترک گوييد.)
(شرح‌های حکمت:
)
حضرت علی (علیه‌السلام) می‌فرمايد:
«إِنَّ لِلْقُلُوبِ إقْبالاً وَ إِدْباراً، فإِذَا أَقْبَلَتْ فَاحْمِلُوها عَلَى النَّوافِلِ، وَ إذا أَدْبَرَتْ فاقْتَصِرُوا بِها عَلَى الْفَرائِضِ» «قلوب انسان‌ها ميل و اكراه دارند اگر قلوب به عبادت ميل پيدا كردند آنها را وادار به نوافل و مستحبّات بكنيد و اگر برگردند و اكراه داشته باشند فقط به واجبات اكتفا نمایيد، هر انسان در خودش ابن اقبال و ادبار را امتحان كرده است.»
(شرح‌های حکمت:
)
این کلمه سه‌بار در نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه،برگرفته از مقاله «نفل»، ج۲، ص۱۰۵۷.
