نَآ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نَآ: (أَعْرَضَ وَ نَا بِجانِبِهِ) «نَآ» از مادّه «
نأی» (بر وزن رأى) به معناى دور شدن است،
و با اضافه كلمه «
بِجانِبِهِ» معناى
تکبر،
غرور و موضع‌گيرى خصمانه را مى‌رساند، چون آدم‌هاى متكبر صورت خود را بر مى‌گردانند وبابى‌اعتنايى دور مى‌شوند.
ترجمه و تفسیر ایات مرتبط با
نآ:
(وَإِذَآ أَنْعَمْنَا عَلَى الإِنسَانِ أَعْرَضَ وَنَأَى بِجَانِبِهِ وَإِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ كَانَ يَؤُوسًا) (هنگامى كه به انسان مغرور نعمت مى‌بخشيم، از حق روى مى‌گرداند و متكبرانه دور مى‌شود؛ و هنگامى كه بدى به او مى‌رسد، (از همه چيز مأيوس مى‌گردد.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه نا از ناى به معناى دورى است، «
وَ نَأى بِجانِبِهِ» معنايش اين است كه براى خود جهت دورى از ما را انتخاب كرد، و مجموع جمله «
أَعْرَضَ وَ نَأى بِجانِبِهِ» وضع آدمى را در دورى از خدا و قطع رابطه با پروردگار را در موقع انعام خدا مجسم مى‌سازد، كه خدا به او انعام مى‌كند، او روى خود را از درگاه او برتافته (مانند كودكان قهر مى‌كند به نقطه دورى مى‌رود) و چه بسا بعضى مفسرين كه گفته‌اند جمله: «
نَأى بِجانِبِهِ» كنايه از تكبر و بلندپروازى است.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(وَإِذَا أَنْعَمْنَا عَلَى الْإِنسَانِ أَعْرَضَ وَنَأى بِجَانِبِهِ وَإِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ فَذُو دُعَاء عَرِيضٍ) (و هرگاه به انسان غافل و بى‌خبر نعمت دهيم، روى مى‌گرداند و با حال تكبّر از حق دور مى‌شود؛ ولى هرگاه بدى و مختصر ناراحتى به او رسد، تقاضاى فراوان و مستمر براى برطرف شدن آن دارد.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه نا از ماده ناى است كه به معناى دور شدن است. و مراد از كلمه جانب پهلو است، و ممكن است مراد از آن جهت و مكان باشد، پس اينكه فرمود: «
وَ نَأى بِجانِبِهِ» كنايه است از دور شدن و خود را كنار كشيدن، و اين هم كنايه است از تكبر و نخوت، و مراد از دعاى عريض دعاى وسيع و طولانى است، و اين خود كنايه است از استمرار و اصرار دعا كننده در دعاى خود. و آيه شريفه در مقام مذمت انسان و توبيخ وى است به اينكه وقتى خداى تعالى به او نعمتى مى‌دهد او از خدا روى مى‌گرداند، و تكبر مى‌كند. و چون نعمتى را از او سلب مى‌كند، باز به ياد خدا مى‌افتد و به سويش روى مى‌آورد، و بطور دايم دست به دعا برمى‌دارد، و در دعايش اصرار مى‌ورزد.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «نآ»، ص۵۷۳.
