نوادرالاخبار فیما یتعلق باصول‌الدین (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نوادر الاخبار فیما یتعلق باصول الدین یا النوادر اثری است، از علامه
فیض کاشانی، که پس از نگارش
وافی به فکر اختصار و گزیده کتاب وافی افتاد و در پی این مقصد کتاب
شافی را نگاشت و چون در این دو کتاب تنها
روایات فقهی را از
کتاب اربعه نقل کرده بود، به فکر افتاد با استفاده از سایر منابع و کتب،
روایات اصول اعتقادی و
فروع فقهی را در دو کتاب مستقل به شیوه کتاب شافی؛ یعنی با اختصار، گرد آورد. و در پی این فکر، بخش روایات مربوط به اصول اعتقادی را در کتاب مورد بحث گرد آورده و در پایان کتاب آرزو کرد که موفق به گردآوری قسمت فقهی این طرح شود که ظاهرا بدان توفیق نیافته است.
کتاب حاضر مشتمل بر یک مقدمه کوتاه و ۷ کتاب مستقل است و در هر کتاب باب‌های متنوعی ذکر شده است. مجموع ابواب کتاب بالغ به یک صد و چهار باب، و تنظیم کتب و ابواب از روشی منطقی برخوردار است. با کتاب العقل آغاز می‌شود و با کتاب المعاد پایان می‌پذیرد و ابواب نیز به ترتیب منطقی بحث‌ها ذکر شده‌اند.
روایات کتاب در هفت بخش به شرح زیر تنظیم شده است:
۱- کتاب العقل
۲- کتاب العلم
۳- کتاب التوحید
۴- کتاب نبوت و امامت
۵- کتاب الفتن
۶- کتاب ابناء القائم
۷- کتاب المعاد
کوچک‌ترین بخش آن، کتاب العقل مشتمل بر ۱۲ صفحه و بزرگ‌ترین بخش، ابنا القائم است. مولف در هر کتاب باب‌های گوناگونی را ذکر کرده است. به عنوان مثال، برخی از عناوین اولین بخش؛ یعنی کتاب العقل به شرح زیر است:
۱- آغاز
آفرینش عقل ۲- فضیلت عقل
۳- آنچه از عقل منشعب می‌شود
۴- صفات
عاقل و
جاهل و برخی از عناوین آخرین بخش؛ یعنی کتاب المعاد به شرح زیر است:
۱- دوران‌های
عمر ۲-
یاد مرگ ۳-
درخواست مرگ ۴-
قبض روح ۵- چگونگی
مرگ ۶- کیفیت سوال و شاهدان در
قیامت ۷-
میزان و حساب ۸- توصیف
بهشت ۹- جوی‌های بهشت
۱۰- فنای مرگ
تمامی
روایات این کتاب بدون سند آورده شده و مولف تنها به ذکر نام کتابی که از آن نقل می‌کند، اکتفا کرده است.
مولف در ابتدای کتاب اسامی ۲۹ کتاب که از آن‌ها روایات را نقل کرده، آورده است. اسامی برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:
کتب
صدوق همچون:
توحید،
اکمال الدین،
معانی الاخبار،
علل الشرایع. کتاب‌های دیگری چون،
الاختصاص شیخ مفید،
تحف العقول،
الاحتجاج،
الامالی و
الغیبه شیخ طوسی،
تفسر فرات،
تفسیر قمی،
تفسیر عیاشی،
تفسیر مجمع البیان،
تفسیر جوامع الجامع،
تفسیر منسوب به امام عسگری،
رجال کشی،
رجال نجاشی،
شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید،
الغیبة نعمانی، و نیز از دو کتاب روایاتی آورده است که مولف آن‌ها را نمی‌شناخته است و به مجهول بودن آنان در اول کتاب تصریح کرده است، الشهاب نیران الاحزان و جامع الاخبار.
مولف در این کتاب در تفسیر و توضیح روایات، تنها به بیان معانی لغات مشکله پرداخته است و فقط در موارد بسیار اندکی به توضیح روایات و یا بیان وجه جمع بین روایات می‌پردازد.
نرم افزار جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
