نماز ظهر (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
از
نمازهایی که در
آیات قرآن به آنان اشاره شده، «نماز صبح» است.
نماز ظهر، از
نمازهای واجب يوميّه:
۱. «حافِظُوا عَلَى الصَّلَواتِ وَ الصَّلاةِ الْوُسْطى وَ قُومُوا لِلَّهِ قانِتِينَ؛
در انجام به موقع و كامل همه نمازها و به خصوص نماز وسطى (نماز ظهر) كوشا باشيد و از روى خضوع و اطاعت، براى خدا به پاخيزيد.» براساس بعضى اقوال و روايات، مقصود از «الصلاة الوسطى» نماز ظهر است.
۲. «وَ لا تَطْرُدِ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَداةِ وَ الْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ ما عَلَيْكَ مِنْ حِسابِهِمْ مِنْ شَيْ‌ءٍ وَ ما مِنْ حِسابِكَ عَلَيْهِمْ مِنْ شَيْ‌ءٍ فَتَطْرُدَهُمْ فَتَكُونَ مِنَ الظَّالِمِينَ؛
و كسانى را كه صبح و شام خدا را مى‌خوانند، و ذات پاک او را مى‌طلبند، از خود دور مكن. نه چيزى از حساب آنها بر توست، و نه چيزى از حساب تو بر آنها. اگر آنها را طرد كنى، از
ستمکاران خواهى بود.» بنابر اين قول كه آيه شامل همه صلوات پنجگانه يوميه باشد.
۳. «وَ أَقِمِ الصَّلاةَ طَرَفَيِ النَّهارِ وَ زُلَفاً مِنَ اللَّيْلِ إِنَّ الْحَسَناتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئاتِ ذلِكَ ذِكْرى لِلذَّاكِرِينَ؛
در دو طرف
روز، و اوايل
شب، نماز را برپا دار؛ چرا كه حسنات، سيّئات و آثار آنها را از بين مى‌برند؛ اين تذكّرى است براى كسانى كه اهل تذكّرند.» بنابرقولى مقصود از «طرفى النهار»
نماز صبح و ظهر و
عصر است.
۴. «أَقِمِ الصَّلاةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلى غَسَقِ اللَّيْلِ وَ
قُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ
قُرْآنَ الْفَجْرِ كانَ مَشْهُوداً؛
نماز را از زوال
خورشید (هنگام ظهر) تا نهايت تاريكى شب (نيمه شب) برپادار؛ و همچنين
قرآن فجر (نماز صبح) را؛ چرا كه
قرآن فجر، مشهود
فرشتگان شب و روز است. » گفته شده: آيه شامل همه نمازهاى يوميه است.
۵. «وَ اصْبِرْ نَفْسَكَ مَعَ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَداةِ وَ الْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ وَ لا تَعْدُ عَيْناكَ عَنْهُمْ تُرِيدُ زِينَةَ الْحَياةِ الدُّنْيا وَ لا تُطِعْ مَنْ أَغْفَلْنا قَلْبَهُ عَنْ ذِكْرِنا وَ اتَّبَعَ هَواهُ وَ كانَ أَمْرُهُ فُرُطاً؛
با كسانى باش كه پروردگار خود را صبح و شام مى‌خوانند، و تنها رضاى او را مى‌طلبند؛ و هرگز بخاطر زيورهاى دنيا، چشمان خود را از آنها برمگير. و از كسانى كه قلبشان را از يادمان غافل ساختيم و از هواى نفس پيروى كردند، و كارشان افراطى است،
اطاعت مكن.» گفته شده: مورد آيه نمازهاى پنجگانه يوميه است.
۶. «فَاصْبِرْ عَلى ما يَقُولُونَ وَ سَبِّحْ
بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ قَبْلَ غُرُوبِها وَ مِنْ آناءِ اللَّيْلِ فَسَبِّحْ وَ أَطْرافَ النَّهارِ لَعَلَّكَ تَرْضى؛
پس در برابر آنچه مى‌گويند،
صبر كن؛ و پيش از
طلوع آفتاب، و قبل از
غروب آن،
تسبیح و
حمد پروردگارت را به جا آور؛ و در ساعاتى از شب و اطراف روز پرورردگارت را تسبيح گوى؛ باشد كه از الطاف‌الهى خشنود شوى.» مراد از «اطراف النهار» نماز ظهر است.
۷. «فَسُبْحانَ اللَّهِ حِينَ تُمْسُونَ وَ حِينَ تُصْبِحُونَ • وَ لَهُ
الْحَمْدُ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ عَشِيًّا وَ حِينَ تُظْهِرُونَ؛
منزّه است خداوند به هنگامى كه شام مى‌كنيد و آنگاه كه صبح مى‌كنيد؛ و
حمد و ستايش در آسمان‌ها و زمين مخصوص اوست، و به هنگام عصر و هنگامى كه ظهر مى‌كنيد.» مقصود از «حين تظهرون» نماز ظهر است.
۸. «فَاصْبِرْ عَلى ما يَقُولُونَ وَ سَبِّحْ
بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ قَبْلَ الْغُرُوبِ • وَ مِنَ اللَّيْلِ فَسَبِّحْهُ وَ أَدْبارَ السُّجُودِ؛
در برابر آنچه آنها مى‌گويند
شكيبا باش، و پيش از طلوع آفتاب و پيش از غروب تسبيح و
حمد پروردگارت را بگوى، و در بخشى از شب او را تسبيح كن، و بعد از
سجده‌ها.» مقصود از «تسبيح» نماز و «قبل الغروب» نماز ظهر و عصر است.
اهمّيّت نماز ظهر، در ميان نمازهاى يوميّه:
«حافِظُوا عَلَى الصَّلَواتِ وَ الصَّلاةِ الْوُسْطى وَ قُومُوا لِلَّهِ قانِتِينَ؛
در انجام به موقع و كامل همه نمازها و به خصوص نماز وسطى (نماز ظهر) كوشا باشيد و از روى
خضوع و اطاعت، براى خدا به پاخيزيد.»
بنابراينكه مقصود از «الصلاة الوسطى» نمازظهر باشد، ذكر آن پس از «الصلوات» (صلوات، شامل تمام نمازها مى‌شود) از باب اهميت نماز ظهر است.
نماز ظهر، اولين نماز واجب بر
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و
مسلمانان:«أَقِمِ الصَّلاةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلى غَسَقِ اللَّيْلِ وَ
قُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ
قُرْآنَ الْفَجْرِ كانَ مَشْهُوداً؛
نماز را از زوال خورشيد (هنگام ظهر) تا نهايت تاريكى شب (نيمه شب) برپادار؛ و همچنين
قرآن فجر (نماز صبح) را؛ چرا كه
قرآن فجر، مشهود فرشتگان شب و روز است. »
براساس روايتى از
امام صادق علیه‌السلام اولين نماز فريضه، نماز ظهر است، به دليل «اقم الصلاة لدلوك الشمس الى ...».
حکم نماز (قرآن) و
اوقات نماز (قرآن).
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳۱، ص۴۶۰، برگرفته از مقاله «نماز ظهر»
