• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مُوْت (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





مُوْت (به ضم میم و سکون واو) از واژگان نهج البلاغه به معنای مرگ است.
موارد زيادى از اين مادّه در نهج‌البلاغه آمده است.



مُوْت به معنای مرگ است.
جمع موت موتات می‌باشد.


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می باشد:


۲.۱ - يَموتُ - خطبه ۸۶ (درباره موت)

امام علی (علیه‌السلام) از رسول خدا (صلی‌اللّه‌علیه‌و‌آله) نقل مى‌كند كه فرمود:
«إِنَّهُ يَموتُ مَنْ ماتَ مِنّا وَ لَيْسَ بِمَيِّت، وَ يَبْلَى مَنْ بَلِيَ مِنّا وَ لَيْسَ بِبال، فَلا تَقولوا بِما لا تَعْرِفونَ.»
«هر كس از ما مى‌ميرد در حقيقت نمرده است و چيزى از ما كهنه نمى‌شود، پس آنچه نمى‌دانيد مگوييد.» گويا منظور آنستكه ارواح آن‌ها : چنان بلند و آگاه و مشرف به جهان است كه گويا نمرده و نه پوسيده‌اند و اللّه العالم.


۲.۲ - مَوْتاتُ - خطبه ۵۴ (درباره دنیا و آخرت)

موتات: على الظاهر جمع موت است گرچه در لغت پيدا نشد و آن سه بار در «نهج‌البلاغه» آمده است چنانكه فرمايد:
«فَكانَتْ مُعالَجَةُ الْقِتالِ أَهْوَنَ عَلَيَّ مِنْ مُعالَجَةِ الْعِقابِ، وَ مَوْتاتُ الدُّنْيا أَهْوَنَ عَلَيَّ مِنْ مَوْتاتِ الاْخِرَةِ.»
«(ديدم) تن به جنگ دادن آسان‌تر است از اين‌كه تن به كيفر پروردگار بدهم! از دست‌رفتن دنيا برايم سهل‌تر است تا از دست رفتن آخرت، (و ترک نمودن وظيفه).» منظور از موتات عذاب‌ها و رنج‌هاست كه گوئى هر يک موت و مرگى است يعنى عذاب‌هاى دنيا و گرفتاری‌هاى آن بر من از عذاب‌هاى آخرت آسان‌تر است.
ابن میثم فرمايد: «و استعار لفظ الموتات الاهوال و الشدائد فى الدنيا و الآخرة»


۲.۳ - الْمَوْتاتِ - خطبه ۸۲ (عذاب برزخ)

درباره عذاب آخرت فرموده:
«وَ أَعْظَمُ ما هُنالِكَ... تَصْلِيَةُ الْجَحيمِ... لا فَتْرَةٌ مُريحَةٌ... وَ لا سِنَةٌ مُسَلِّيَةٌ، بَيْنَ أَطْوارِ الْمَوْتاتِ، وَ عَذابِ السّاعاتِ.»
یعنی «بزرگ‌ترین چيز انداخته شدن به جهنم است نه قطع عذاب هست كه راحت كند، و نه خوابى و چرتى است كه تسلیت دهد ميان انواع مرگ‌ها (عذاب‌ها) و عذاب همه وقت‌ها.
موارد زيادى از واژه موت در «نهج‌البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۹۹۸.    
۲. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۲، ص۲۲۲.    
۳. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ج۱، ص۷۸۱.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ج۱، ص۱۷۲، خطبه ۸۶.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۵۳.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۸۰۳، خطبه ۸۷.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۷۱.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۶۳۱.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۱۴۵.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۳، ص۵۸۲.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۲۰۲.    
۱۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۳۷۳.    
۱۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ج۱، ص۱۱۴.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۹۹.    
۱۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۹۱، خطبه ۵۴.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۱۷.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۳۰۷.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۳۰۸.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۲، ص۶۱۴.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۳۲۶.    
۲۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶.    
۲۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۱۶۲، خطبه ۸۲.    
۲۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۱۴۳، خطبه ۸۱.    
۲۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۱۴، خطبه ۸۳.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۵۹.    
۲۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۵۳.    
۲۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۶۳.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۳، ص۴۴۷.    
۲۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۳۶.    
۳۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۲۷۳.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «موت»، ج۱، ص۹۹۸.    






جعبه ابزار