مُفْرَطونَ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مُفْرَطونَ:(أَنَّ لَهُمُ الْنّارَ وَ أَنَّهُم مُّفْرَطونَ) «مُفْرَطونَ» از مادّه
فَرْط (به فتح فاء و سکون راء) به معنای
تقدّم و جلو افتادن است.
عرب جاهلی منكر
معاد بطور مطلق نبودند، بلكه
معاد جسمانی را
نفی مى‌كردند و از اين‌كه
انسان بار ديگر به حيات مادى باز گردد، تعجب داشتند؟ به علاوه اين تعبير ممكن است به صورت قضيه شرطيه بوده باشد يعنى آن‌ها مى‌گفتند: اگر
جهان ديگرى هم در كار باشد ما در آن‌جا بهترين پاداش را خواهيم داشت و همين گونه است طرز تفكر بسيارى از جباران و منحرفان لجوج كه در عين دورى از خدا خود را به خدا از همه نزديک‌تر مى‌دانند و ادعاهاى پوچ و مسخره‌اى دارند. و آن‌ها از پيشگامان در آتشند
(وَ أَنَّهُمْ مُفْرَطونَ) «مفرط» از ماده «فرط» (بر وزن فقط) معنى پيشگام و متقدم است.
به موردی از کاربرد «مُفْرَطونَ» در قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ يَجْعَلونَ لِلّهِ ما يَكْرَهونَ وَ تَصِفُ أَلْسِنَتُهُمُ الْكَذِبَ أَنَّ لَهُمُ الْحُسْنَى لا جَرَمَ أَنَّ لَهُمُ الْنّارَ وَ أَنَّهُم مُّفْرَطونَ) «و آن‌ها براى خدا چيزهايى (دخترانى) قرار مى‌دهند كه خودشان از آن
کراهت دارند؛ با اين حال زبانشان بدروغ مى‌گويد كه براى آن‌ها پاداش نيک است! بى‌ترديد براى آنان
آتش است؛ و آن‌ها از پيشگامان
دوزخ اند.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
(لا جَرَمَ أَنَّ لَهُمُ النّارَ وَ أَنَّهُمْ مُفْرَطونَ) يعنى ناگزير آتش براى ايشان است و بسوى آتش، آمدنى هستند. وقتى گفته مى‌شود فرط و يا افرط معنايش تقدم و جلو آمد است و
افراط به معناى
اسراف و زياده‌روى در آمدن است هم چنان كه
تفریط كوتاهى در آن است و فرط - به فتحه فاء و فتحه راء- آن كسى است كه پيشاپيش كاروان به منزل مى‌رود تا
آب و مسكن تهيه كند، و وقتى گفته مى‌شود: افرطه معنايش اين است كه فلانى را جلوتر فرستاده. و چون اين
دروغ و اين افترايشان كه: براى خداست، آن‌چه خودشان كراهت دارند و براى آن‌ها است، آن‌چه را دوست دارند به منزله ادعاى سبقت و تقدم از خداى تعالى است لذا خداى تعالى به
حقیقت اين پندار غلطشان و كيفر اين دروغشان تهديد كرد، و آن اين است آتش براى ايشان است و بزودى بدان سبقت خواهند گرفت.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «مفرطون»، ج۳، ص ۴۳۷.
