مُعْجِزین (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مُعْجِزين:(أَنْتُمْ بِمُعْجِزينَ) «مُعْجِزِيْن» در اصل از مادّه «
عجز» به معناى «عقب افتادن از چيزى» است، و لذا به هنگام ناتوانى كه باعث عقب‌افتادگى است اين تعبير به كار مى‌رود.
«مُعْجِزين» از مادّه
«اعجاز» يعنى ديگران را ناتوان ساختن، آيه مى‌گويد: شما نمى‌توانيد
خداوند را از بعث در
قیامت و اجراى عدالت عاجز سازيد و به تعبير ديگر نمى‌توانيد در برابر قدرت او مقاومت كنيد.
«مُعْجِزِيْن» جمع
«معجز» است و از آنجا كه گاه
انسان در تعقيب كسى است و او از دستش فرار مى‌كند، و هر چه كوشش مى‌نمايد به او دسترسى پيدا نمى‌كند، و از قلمرو قدرتش بيرون مى‌رود، و اين امر او را ناتوان مى‌سازد، لذا كلمه
«معجز» گاه، در همين معنا استعمال مى‌شود و آيه فوق نيز، اشاره به همين معناست و مفهومش اين است كه: شما نمى‌توانيد از قلمرو قدرت خدا بيرون رويد. اين كلمه در بسيارى از
آیات قرآن به معناى «فرار كردن از حيطه قدرت الهى و از چنگال عذاب او» آمده است كه لازمه معناى آن مى‌باشد.
ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با مُعْجِزين:
(إِنَّ مَا تُوعَدُونَ لآتٍ وَ مَا أَنتُم بِمُعْجِزِينَ) (آنچه به شما وعده داده مى‌شود، به يقين فرا مى‌رسد؛ و شما نمى‌توانيد از عدالت و كيفر خدا فرار كنيد.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: يعنى امر خدا در باره بعث و جزا كه همان وعده‌هاى از طريق وحى است آمدنى و محقق شدنى است و شما عاجز كننده خدا نيستيد تا او را از تحقق دادن امرش مانع شويد. بنابر اين، جمله مورد بحث تاكيد آن وعده و وعيدى است كه در جملات قبل بود.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(لَا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا مُعْجِزِينَ فِي الْأَرْضِ وَ مَأْوَاهُمُ النَّارُ وَ لَبِئْسَ الْمَصِيرُ) (گمان مبر
کافران مى‌توانند از مجازات الهى در زمين فرار كنند. جايگاه آنان
آتش است، و چه بد سرانجامى است!)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: اين آيه تتمه آيات قبل است، و در آن وعده استخلاف در زمين و تمكين دين و تبديل خوف به امنيت را كه در آيات سابق بود تاكيد مى‌كند. پيامبر خود را خطاب مى‌كند به خطابى مؤكد، كه زنهار، خيال نكنى كه كفار خداى را در زمين عاجز مى‌كنند، و با نيرو و شوكت خود جلو خداى را از انجاز وعده‌اش مى‌گيرند، و اين بيان و حقيقت بشارتى است به
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، به كرامتى كه به امت وى كرده، و اينكه دشمنانش شكست خورده و مغلوب خواهند شد، و چون بشارت به آن جناب بود، لذا او را مخاطب قرار داد، و اين التفات را به كار برد.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(وَ مَا أَنتُم بِمُعْجِزِينَ فِي الْأَرْضِ وَ لَا فِي السَّمَاء وَ مَا لَكُم مِّن دُونِ اللَّهِ مِن وَلِيٍّ وَ لَا نَصِيرٍ) (شما هرگز نمى‌توانيد از حوزه قدرت خداوند در زمين و آسمان بگريزيد؛ و براى شما جز خدا، سرپرست و ياورى نيست.»)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: اين آيه وصف آنان را در قيامت بيان مى‌كند هم چنان كه آيه قبل وصف خداى سبحان را در آن روز بيان مى‌كرد. يعنى شما نمى‌توانيد خدا را در آن روز عاجز كنيد، و فرار نموده، و از تحت حكومت و سلطنتش خارج شويد، و در اقطار زمين و آسمان پنهان گرديد. و جمله
(وَ ما أَنْتُمْ بِمُعْجِزِينَ فِي الْأَرْضِ وَ لا فِي السَّماءِ) یعنی شما نمى‌توانيد خدا را عاجز كنيد، نه در زمين و نه در آسمان.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(وَ مَا أَنتُم بِمُعْجِزِينَ فِي الْأَرْضِ وَ مَا لَكُم مِّن دُونِ اللَّهِ مِن وَلِيٍّ وَ لَا نَصِيرٍ) (و شما هرگز نمى‌توانيد در زمين از قدرت خداوند فرار كنيد؛ و غير از خدا هيچ سرپرست و ياورى براى شما نيست.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: معناى اين
آیه شریفه روشن است، و با در نظر داشتن اتصالش به آيات قبل اين نكته را مى‌فهماند كه: شما مردم نمى‌توانيد خدا را عاجز كنيد تا از رسيدن مصائبى كه مولود گناهان شما است جلوگيرى به عمل بياوريد، و شما به جز او وليى كه متولى امورتان شود، و بلاها و مصائب را از شما برگرداند نداريد، و نيز ناصرى كه شما را در دفع آن مصائب يارى كند نخواهيد داشت.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، بر گرفته از مقاله «مُعْجِزین»، ص۵۳۷.
