مُسَلَّمَة (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مُسَلَّمَة:(فَتَحْريرُ رَقَبَةٍ مُّؤْمِنَةٍ وَ دِيَةٌ مُّسَلَّمَةٌ) «مُسَلَّمَة» به معنای سلامت و كنار بودن از آفات ظاهرى و باطنى است.
آیه مورد بحث
جریمه و
کفاره قتل خطا را بيان مى‌كند:
صورت نخست اين‌كه فرد بی‌گناهى كه از روى
اشتباه كشته شده متعلق به خانواده مسلمانى باشد كه در اين صورت، قاتل بايد دو كار كند، يكى اين‌كه برده مسلمانى را آزاد نمايد و ديگر اين‌كه خون‌بهاى مقتول را به صاحبان خون بپردازد.
(وَ مَنْ قَتَلَ مُؤْمِناً خَطَأً فَتَحْريرُ رَقَبَةٍ مُؤْمِنَةٍ وَ دِيَةٌ مُسَلَّمَةٌ إِلى أَهْلِهِ) مگر اين‌كه خاندان مقتول با رضايت خاطر از
دیه بگذرند.
به موردی از کاربرد «اَسْلِحَة» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ ما كانَ لِمُؤْمِنٍ أَن يَقْتُلَ مُؤْمِنًا إِلاّ خَطَئًا وَ مَن قَتَلَ مُؤْمِنًا خَطَئًا فَتَحْريرُ رَقَبَةٍ مُّؤْمِنَةٍ وَ دِيَةٌ مُّسَلَّمَةٌ إِلَى أَهْلِهِ إِلا أَن يَصَّدَّقواْ فَإِن كانَ مِن قَوْمٍ عَدُوٍّ لَّكُمْ وَ هُوَ مْؤْمِنٌ فَتَحْريرُ رَقَبَةٍ مُّؤْمِنَةٍ وَ إِن كانَ مِن قَوْمٍ بَيْنَكُمْ وَ بَيْنَهُمْ مّيثاقٌ فَدِيَةٌ مُّسَلَّمَةٌ إِلَى أَهْلِهِ وَ تَحْريرُ رَقَبَةٍ مُّؤْمِنَةً فَمَن لَّمْ يَجِدْ فَصِيامُ شَهْرَيْنِ مُتَتابِعَيْنِ تَوْبَةً مِّنَ اللّهِ وَ كانَ اللّهُ عَليمًا حَكيمًا) «هيچ فرد باايمانى مجاز نيست كه مؤمنى را به
قتل برساند، مگر اين كه اين كار از روى خطا و
اشتباه باشد؛ و اگر كسى مؤمنى را از روى
خطا به قتل رساند، بايد يک برده مؤمن را آزاد كند و خون‌بهايى به كسان او بپردازد؛ مگر اين‌كه آن‌ها خون‌بها را ببخشند. و اگر مقتول، از گروهى باشد كه
دشمن شما هستند و كافرند)، ولى مقتول باايمان بوده، تنها بايد يک
برده مؤمن را آزاد كند و پرداختن خون‌بها به كافران لازم نيست). و اگر از گروهى باشد كه ميان شما و آن‌ها پيمانى برقرار است، بايد خون‌بهاى او را به كسان او بپردازد، و يک برده مؤمن نيز آزاد كند. و آن‌كس كه نمى‌تواند برده آزاد كند بايد دو ماه پى‌در‌پى
روزه بگيرد. اين، يک نوع تخفيف، و
توبه الهى است. و
خداوند، دانا و
حکیم است.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
وَ مَنْ قَتَلَ مُؤْمِناً خَطَأً ... يَصَّدَّقُوا کلمه تحرير
مصدر باب تفعیل و به معناى آزاد كردن برده است. و كلمه رقبه به معناى
گردن است، و ليكن استعمال آن مجازا در
نفس انسان مملوک شايع شده، آزاد كردن برده را (عتق رقبه) گفته‌اند و كلمه ديه به معناى خون‌بها است، يعنى مالى كه از طرف جانى به شخص جنايت شده- اگر عضوى از دست داده باشد- و يا به ورثه او- اگر
كشته شده باشد- مى‌دهند و معناى آيه اين است كه هر كس مؤمنى را بطور خطايى به قتل برساند بر او واجب مى‌شود يک برده مؤمن را آزاد كند و خون‌بهايى هم به اهل مقتول بدهد، مگر آن‌كه اهل مقتول خون‌بها را به وى
صدقه دهند و خلاصه او را از دادن خون‌بها
عفو نمايند، كه در اين صورت ديگر دادن ديه
واجب نيست.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «مسلمة»، ج۲، ص ۳۹۶.
