مَنافِع (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مَنافِع:(فيها دِفْءٌ وَ مَنافِعُ) «مَنافِع» جمع «
منفعة» به معنى «
سود و بهره و فايده» است و «منفعة»
اسم است و از مادّۀ «نفع» گرفته شده و در هشت مورد به صورت جمع در
قرآن مجید آمده است.
به موردی از کاربرد «مَنافِع» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ الأَنْعامَ خَلَقَها لَكُمْ فيها دِفْءٌ وَ مَنافِعُ وَ مِنْها تَأْكُلونَ) «و چهارپايان را براى شما آفريد؛ در حالى كه در آن‌ها،
وسیله پوشش، و منافع ديگرى است؛ و از
گوشت و
شیر آن‌ها مى‌خوريد.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
مراد از منافع، ساير استفاده‌هايى است كه از اين حيوانات مى‌شود از شيرشان و گوشت و پى و ساير منافعشان، و كلمه
(لكم) در آيه شريفه ممكن است متعلق به كلمه
(خلقها) باشد، و جمله
(فيها دِفْءٌ وَ مَنافِعُ) حال براى
ضمیر در
(خلقها) باشد، و ممكن هم هست
ظرف مستقرى باشد متعلق به جمله دوم، يعنى جمله
(فيها دِفْءٌ) و تقدير آن «فى الانعام دفء كائنا لكم» بوده باشد.
مکارم شیرازی در
تفسیر نمونه می‌فرمایند:
آيۀ مورد بحث به مسألۀ خلقت چهارپايان و بيان نعمت‌ها و منافع مختلفى كه در آن‌ها
وجود دارد پرداخته است و از ميان اين منافع به سه قسمت اشاره كرده:
۱ - دفء: كه به معنى هرگونه پوشش است (با استفاده از پشم و پوست آن‌ها براى
لباس و لحاف و كفش و خيمه و غيره).
۲ - منافع: اشاره به
شیر و مشتقات آن است.
۳ -
گوشت: كه با جملۀ:
(وَ مِنْها تَأْكُلونَ)، بيان شده است.
جالب اين‌كه در اين آيه، واژۀ «دفء» (پوشش)، قبل از واژۀ «منافع» ذكر شده، اشاره به اين است كه پوشش در واقع براى
دفع ضرر است (جلوگيرى از سرما و گرما) و دفع ضرر مقدم بر
جلب منفعت است.
ممكن است كسانى كه مخالف گوشتخوارى هستند، اين استفاده را از آيۀ مورد بحث نيز بكنند كه خداوند مسألۀ خوردن گوشت حيوانات را جزء منافع آن‌ها نشمرده، لذا بعد از ذكر «منافع» با جملۀ
(وَ مِنْها تَأْكُلونَ) (از آن حيوانات مى‌خوريد) از آن ياد شده، حداقل اين استفاده را از تعبير فوق مى‌توان كرد كه اهميّت لبنيات به مراتب بيشتر است.
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «منافع»، ج۴، ص ۵۰۳.
