مَغْرَم (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مَغْرَم:(مَا يُنْفِقُ مَغْرَماً) «مَغْرَم» همان گونه كه در «
مجمع البیان» آمده است، از مادّه «
غُرم» (بر وزن جُرْم) در اصل، به معناى ملازم چيزى بودن است، و سپس به همين تناسب، به شخص «طلبكار» و «بدهكار» كه يكديگر را رها نمى‌كنند، و ملازم همند،
«غريم» گفته شده است.
«غرامت» نيز، به اين تناسب گفته مى‌شود كه ملازم انسان است، و تا نپردازند از او جدا نخواهد شد،
به «عشق شديد» نيز
«غرام» گويند؛ چون در روح انسان آنچنان نفوذ مى‌كند كه، جدايى‌پذير نيست، و
«مَغْرَم» از نظر معنا، مساوى «
غرامت» است.
ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با
مَغْرَم:
(وَ مِنَ ٱلۡأَعۡرَابِ مَن يَتَّخِذُ مَا يُنفِقُ مَغۡرَمٗا وَ يَتَرَبَّصُ بِكُمُ ٱلدَّوَآئِرَ عَلَيۡهِمۡ دَآئِرَةُ ٱلسَّوۡءِ وَ ٱللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٞ) (گروهى از اين اعراب باديه نشين، چيزى را كه (در
راه خدا)
انفاق مى‌كنند،
غرامت محسوب مى‌دارند. و انتظار حوادث ناگوار براى شما مى‌كشند؛ حوادث بد، سزاوار خودشان است؛ و خداوند شنوا و داناست.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: در مجمع البيان گفته:
مغرم كه همان
غرم است به معناى خسارت مالى است، كه بدون خيانت و تقصيرى پيش آمد كند، و در اصل، به معناى لازم بودن است، و در آيه
(إِنَّ عَذابَها كانَ غَراماً) بدرستى كه عذاب آن لازم و حتمى بود به اين معنا است، و جمله حب
غرام به جمله محبتى غير قابل زوال معنا مى‌شود، و
غريم را، هم به طلبكار اطلاق مى‌كنند، و هم به بدهكار، براى اينكه هر يک ديگرى را لازم دارد، و اگر مى‌گویيم:
غرمته كذا معنايش اين است كه من فلان مقدار از مال او را
غرامت گرفته و او را به دادنش ملزم ساختم.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(أَمْ تَسْأَلُهُمْ أَجْرًا فَهُم مِّن مَّغْرَمٍ مُّثْقَلُونَ) (آيا تو از آن‌ها پاداشى مى‌طلبى كه در زير بارِ گران آن قرار دارند؟!)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید:
راغب مى‌گويد:
(كلمه
غرم - به ضمه غين و سكون راء) ضرر و خسارتى است كه انسان بدون اينكه جنايت و يا خيانتى مرتكب شده باشد، از مال خود بپردازد، در نتيجه كلمه
مغرم به معناى چنين كسى خواهد بود.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(أَمْ تَسْأَلُهُمْ أَجْرًا فَهُم مِّن مَّغْرَمٍ مُّثْقَلُونَ) (آيا تو از آن‌ها مزدى مى‌طلبى كه پرداختش براى آن‌ها سنگين است.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه
مغرم به معناى
غرامت است، و كلمه اثقال - به كسر همزه- به معناى تحميل ثقل است، و اين جمله عطف است بر جمله
(أَمْ لَهُمْ شُرَكاءُ ...)، و معنايش اين است كه شايد تو از اين مجرمين كه حكم كرده‌اند به اينكه در قيامت با مسلمين يكسانند، مطالبه اجر كرده‌اى، و ايشان فكر كرده‌اند در برابر دعوت تو بايد مزد سنگينى بپردازند، و به اين جهت براى خلاصى از آن
غرامت اين حرف‌ها را مى‌زنند، نه اينكه راستى سخنى جدى بوده باشد.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، بر گرفته از مقاله «مَغْرَم»، ص۵۴۱.
