مَسٰاقُ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مَسٰاقُ:(إِلى رَبِّكَ يَوْمَئِذٍ الْمَساقُ) «مَسٰاقُ» مَساق (به فتح میم)
مصدر ميمى از مادّه
سوق به معنای رانده شدن می‌باشد.
اين
آیه هم تأكيدى بر مسئله
معاد و
رستاخیز عمومى بندگان است و هم مى‌تواند اشاره‌اى به جهت گيرى حركت تكاملى خلايق به‌سوى ذات
پاک او كه ذاتى است بى‌نهايت ازهرجهت، بوده باشد و به هر حال واژۀ «مساق» در آيه مورد بحث از اين جهت تعبير آورده شده كه آدمى از خود اختيارى ندارد.
به موردی از کاربرد «مَسٰاقُ» در قرآن، اشاره می‌شود:
(إِلى رَبِّكَ يَوْمَئِذٍ الْمَساقُ) «در آن روز مسير همه به سوى دادگاه پروردگارت خواهد بود.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
(إِلى رَبِّكَ يَوْمَئِذٍ الْمَساقُ) کلمه مساق مصدر ميمى است، كه همان معناى مصدر (
سوق) را مى‌دهد.
و مراد از اين‌كه در
قیامت يا در روز
مرگ سوق به سوى خداى تعالى است، اين است كه بازگشت به سوى اوست، و اگر از بازگشت، به مساق تعبير آورد، براى اشاره به اين بود كه آدمى در اين بازگشت، اختيارى از خود ندارد، مانند حيوانى كه ديگرى او را مى‌راند، آدمى را هم ديگرى به سوى اين سرنوشت مى‌برد، و او خود هيچ چاره‌اى از آن ندارد، پس او به حكم
(إِلى رَبِّكَ يَوْمَئِذٍ الْمَساقُ) از روز مرگش به سوى پروردگارش رانده مى‌شود، تا به حكم
(إِلى رَبِّكَ يَوْمَئِذٍ الْمُسْتَقَرُّ) در قيامت بر او وارد شود. و اگر درباره اين‌كه چرا جمله الى ربك جلوتر از جمله
(يَوْمَئِذٍ الْمَساقُ) ذكر شده؟ بگوييم به منظور افاده حصر بوده، آن وقت آيه شريفه مى‌فهماند كه غايت و نقطه نهايى هستى برگشتن به خداى تعالى است.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «مساق»، ص ۴۴۱.
