• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

موسوعة النحو و الصرف و الإعراب ( کتاب)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


«موسوعة النحو و الصرف و الإعراب»، از آثار ارزنده ادبی استاد معاصر دکتر امیل بدیع یعقوب است.

فهرست مندرجات

۱ - معرفی اجمالی‌
۲ - ساختار
۳ - گزارش محتوا
       ۳.۱ - اول
       ۳.۲ - دوم
       ۳.۳ - سوم
       ۳.۴ - چهارم
       ۳.۵ - پنجم
       ۳.۶ - ششم
       ۳.۷ - هفتم
       ۳.۸ - هشتم
       ۳.۹ - نهم
       ۳.۱۰ - دهم
       ۳.۱۱ - یازدهم
       ۳.۱۲ - دوازدهم
       ۳.۱۳ - سیزدهم
              ۳.۱۳.۱ - نکته اول
              ۳.۱۳.۲ - نکته دوم
       ۳.۱۴ - چهاردهم
       ۳.۱۵ - پانزدهم
       ۳.۱۶ - شانزدهم
       ۳.۱۷ - هفدهم
       ۳.۱۸ - هجدهم
۴ - پانویس
۵ - منبع

«موسوعة النحو و الصرف و الإعراب»، از آثار ارزنده ادبی استاد معاصر دکتر امیل بدیع یعقوب (متولد ۱۹۵۰ م) است که به زبان عربی و به ترتیب الفبایی نوشته شده است. این اثر در واقع فرهنگ‌نامه روشمندی است که با زبان رسای امروزی نوشته شده و به‌سهولت، مطالب صرف و نحو عربی را توضیح داده و همراه با شواهد شعری و قرآنی گرد هم آورده و در دسترس علاقه‌مندان قرار داده است. مخاطبان این اثر، متخصصان نیستند، بلکه جوانان و پژوهشگران دنیای معاصر در زمینه زبان و ادبیات عربی هستند. این اثر را می‌توان مرجعی کامل، سودمند و منظم برای دست‌رسی‌های فوری به مباحث صرفی و نحوی شمرد.

این اثر با روش فرهنگ‌نویسی و با کلمه الف آغاز شده و با کلماتی مانند ثمّ، جعل، حیّ، دع، ربّ، سبحان، سوف، صبراً، طفق، قلّ، کاد، نعم، هلمّ جرّا و یقین ادامه یافته و با کلمه یومئذٍ به پایان رسیده است. بنابراین، در این اثر مباحث هریک از علم صرف و نحو و لغت به‌صورت مستقل و با تفکیک موضوعی سامان نیافته و در هم تنیده شده و فقط بر طبق نظم الفبایی تنظیم شده است.

در مورد روش و محتوای اثر حاضر چند نکته گفتنی است:

۳.۱ - اول

نویسنده در مقدمه‌اش که در تاریخ ۱۰ / ۵ / ۱۹۸۸ م، نوشته است، با اشاره به این نکته که از ذکر اسامی و زندگی اعلام علم نحو به دلیل کثرت آن و اجتناب از طولانی شدن بحث خودداری شده، افزوده است که روش من در گزینش مطالب این کتاب چنین است:اصطلاحات بر طبق تلفظ آن، نه بر اساس ریشه لغوی، ثبت شده و صورت املایی کلمات مراعات شده است... نویسنده، علاقه‌مندانی را که طالب تفصیل بیشتر در مورد اصطلاحات زبان و ادبیات عربی هستند، به کتاب دیگر خودش به نام «موسوعة الحروف فی اللغة العربیة» ارجاع داده است.
[۱] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۶، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ ش (این چاپ، افست از چاپ بیروت، انتشارات دارالعلم للملایین، ۱۹۸۸ م است).


۳.۲ - دوم

از موارد بسیار مفید و آموزنده در این اثر از نظر آموزش زبان عربی، استشهادهای فراوان نویسنده به آیات قرآن کریم است که شماره و نام سوره‌ها و آیات مورد نظر را نیز گاه در پاورقی‌ها
[۲] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۲۹۷، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
و گاه در متن کتاب
[۳] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۴۲۷، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
بیان کرده است.

۳.۳ - سوم

نویسنده در برخی موارد، مطالب مشهوری را که حقیقت نداشته و ساختگی بوده، خاطرنشان کرده است؛ به‌عنوان مثال داستان مجعول نابغه ذبیانی و حسان بن ثابت و اینکه حسان شعرهایش را بر نابغه عرضه می‌کرده و اشکال او به واژه‌های «جفنات» و «أسیاف» که حسان در شعرش گفته است و نقد این ادعا.
[۴] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۳۰۱، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.


۳.۴ - چهارم

نویسنده در پاورقی‌ها، گاه برخی از عبارات را که نیازمند شرح دانسته، تجزیه و ترکیب کرده و توضیح داده است
[۵] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۱۱۳، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
[۶] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۴۲۲، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
و گاه اختلافات صرفی و نحوی و نظر کوفیان و بصریان و... را بیان کرده است
[۷] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۲۰۰، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
[۸] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۴۸۰، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
[۹] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۵۴۴، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
[۱۰] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۵۹۴، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
[۱۱] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۷۱۵، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.



۳.۵ - پنجم

نویسنده در مواردی برای توضیح بیشتر مطالب از جدول نیز استفاده کرده است.
[۱۲] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۵۵، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
[۱۳] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۵۷، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
[۱۴] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۵۹، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
[۱۵] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۱۱۴، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
[۱۶] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۲۳۰، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
[۱۷] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۳۱۰، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
[۱۸] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۲۵۱، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
[۱۹] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۳۱۱، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
[۲۰] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۳۱۲، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
[۲۱] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۳۱۳، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
[۲۲] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۵۷۲، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.


۳.۶ - ششم

نویسنده نظر رایج ادیبان و لغویان در مباحث صرف و نحو و لغت را در متن کتاب ذکر کرده است و گاهی اجتهاد و نظر شخصی خود را نیز در مورد برخی از امور ادبی و لغوی در پاورقی بیان کرده است (به‌طور مثال: همان، ص ۲۰۹ و ۴۸۰، پاورقی ۵) و گاه بعد از بیان دیدگاه خودش برای تقویت آن به برخی از پایان‌نامه‌های دانشگاهی ارجاع داده است؛ به‌عنوان نمونه به پایان‌نامه کارشناسی ارشد جناب «خیری محمود» استناد کرده که در دانشگاه کویت تحت عنوان «جمع التکسیر فی اللغة العربیة» از آن دفاع شده است.
[۲۳] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۳۰۱ (پاورقی)، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.


۳.۷ - هفتم

نویسنده گاه مصوبه‌های« مجمع اللغة العربیة فی القاهرة» را که یکی از مراکز مهم زبان و ادبیات عربی در جهان اسلام است، در مورد برخی از مباحث صرفی و نحوی در پاورقی بیان کرده است.
[۲۴] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۲۶۵، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
[۲۵] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۲۶۶، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
[۲۶] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۲۶۷، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
[۲۷] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۳۰۲، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.



۳.۸ - هشتم

نویسنده همچنین در مواردی در پاورقی صورت شاذّ و نادر برخی از کلمات و عبارات را در نثر یا نظم مطرح کرده است.
[۲۸] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۲۹۷، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
[۲۹] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۲۹۸، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
[۳۰] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۳۷۲، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
[۳۱] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۴۴۹، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.


۳.۹ - نهم

نویسنده گاه در پاورقی برای اثبات مطلب خودش به کتاب‌های دیگر خود ارجاع داده است؛ به‌طور مثال به کتاب «معجم الخطأ و الصواب فی العربیة» استناد شده است.
[۳۲] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۵۲۰، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.


۳.۱۰ - دهم

گاهی نویسنده در پاورقی به برخی از نویسندگان کتاب‌های آموزشی زبان عربی اشکال گرفته و خطای علمی آنان را آشکار ساخته است؛ مثلاً در مصراع معروف فرزدق در مدح حضرت امام سجاد علیه‌السلام ، «لو لا التشهد کانت لاؤه نعم»، نوشته است برخی پنداشته‌اند که «لاؤه» منصوب است و به فرزدق اشکال کرده‌اند، ولی چنین اشکالی صحیح نیست و بلکه آن کلمه، مرفوع است و...
[۳۳] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۵۲۴، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
و یا توضیح داده است که گاه نویسندگان کتاب‌های قواعد زبان عربی، اصطلاح و قانونی را طرح کرده‌اند که در منابع نحوی قدیم و اصیل یافت نمی‌شود و بنابراین دلیلی ندارد که این مورد هم به اصطلاحات فراوان و بی‌شمار نحوی افزوده شود.
[۳۴] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۶۴۲ (پاورقی)، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.


۳.۱۱ - یازدهم

نویسنده، مکاتب نحوی را چهار مکتب (بصری، کوفی، اندلسی و بغدادی) دانسته و درباره هرکدام نیز توضیحات مفیدی عرضه کرده است
[۳۵] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۶۲۰ ـ ۶۱۵، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
و گاه برخی از چالش‌های علمی آنان را نیز مطرح کرده است؛ به‌عنوان مثال چالش بصریان در مورد این قانون که گفتند: «فاعل، هرگز جمله نمی‌شود»، ولی با نصوصی از ادبیات عربی مواجه شدند که در آن شکی نیست و فاعل واقع شدن جمله را اثبات می‌کند؛ مانند این آیه: «ثُمَّ بَدَا لَهُمْ مِنْ بَعْدِ مَا رَأَوُا الْآیَاتِ لَیَسْجُنُنَّهُ حَتَّی حِینٍ» (یوسف:۳۵) که در آن، فاعل «بدا» جمله است.
[۳۶] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۶۱۷ (پاورقی)، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.


۳.۱۲ - دوازدهم

نویسنده در بحثی انتقادی و جالب، شجاعانه نوشته است که بدیهی است که ما همه تعلیل‌های نحویان را در مورد غیر منصرف بودن بخشی از اسم‌ها طرد می‌کنیم؛ چون عرب‌زبانان این‌گونه که نحویان، منطقی می‌اندیشند، به زبان و لغت نمی‌نگریستند و همانند آنها عمل نمی‌کردند، پس هر تعلیلی جز این مطلب که: «هکذا نطقت العرب»، مردود است.
[۳۷] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۶۵۰ (پاورقی)، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.


۳.۱۳ - سیزدهم

نویسنده، درباره لهجه‌های عربی، بر دو نکته تأکید کرده است:

۳.۱۳.۱ - نکته اول

کلمات بسیاری از لهجه‌های قبائل عرب، به‌ویژه قبیله‌های هذیل، تمیم، جرهم، مذحج و... در قرآن کریم آمده است؛ به‌طوری‌که برخی گفته‌اند که در آن، پنجاه زبان و لهجه آمده است؛

۳.۱۳.۲ - نکته دوم

در قرآن کریم، لهجه قریش غالب است و بر این مطلب، اجماع لغویان گواهی می‌دهد.
[۳۸] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۵۸۴، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.


۳.۱۴ - چهاردهم

نویسنده با ذکر این مطلب که بیشتر نحویان، جمع بستن قیاسی «فَعل» را بر وزن «أفعال» نمی‌پذیرند، افزوده است که: «ولی کشیش، «انستانس کرملی» بر آن است که آنچه که از فصحاء به‌صورت جمع «أفعال» برای «فعل» شنیده شده، بیشتر است از آنچه که به‌صورت «أفعُل» آمده است، مانند «بحث و أبحاث»، «شکل و أشکال»، «شخص و أشخاص» و «لفظ و ألفاظ» و مجمع اللغة العربیة در قاهره نیز جمع بستن فعل را بر وزن أفعال جایز شمرده است.
[۳۹] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۱۲۳، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.


۳.۱۵ - پانزدهم

نویسنده گاهی مطلبی مفصل از برخی از کتب ادبی به‌صورت نقل قول مستقیم در پاورقی نقل کرده است؛ به‌عنوان مثال مطلبی از ابن فارس در باره لهجه‌های زبان عربی در قرآن.
[۴۰] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۵۸۴، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.


۳.۱۶ - شانزدهم

نویسنده گاهی در پاورقی برخی از لهجه‌ها را نیز یادآور شده است، مثل لهجه کسانی که اسمای مثنا را غیر منصرف می‌شمارند.
[۴۱] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۶۱۳، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.


۳.۱۷ - هفدهم

نویسنده گاه برخی از موارد سماعی و مخالف قیاس را نیز با صراحت در پاورقی بیان کرده است، مثل مضارع «خال» که برخلاف قاعده، «إخال» (با کسر همزه) می‌شود.
[۴۲] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۳۵۷، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
البته باید توجه داشت که منظور این است: در مضارع متکلم وحده فعل «خال»، «أخالُ» (با فتح همزه) قطعاً صحیح است، ولی به‌صورت سماعی و برخلاف قیاس فقط در این مورد، «إخالُ» نیز جایز است.

۳.۱۸ - هجدهم

نویسنده برخی از مدخل‌ها و مطالب را به الفاظ دیگر ارجاع داده است، مانند ارجاع «یبادید» به «أبادید»
[۴۳] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۷۲۱، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
و ارجاع «أسماء الشرط» به «شرط»
[۴۴] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۸۱، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
و ارجاع «أیهان» به «هیهات»
[۴۵] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۱۸۴، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
و ارجاع «المجهول» به «لفعل المبنی للمجهول».
[۴۶] موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۶۱۴، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
به نظر می‌رسد شبکه ارجاعی بین مدخل‌ها نیز در این کتاب پذیرفتنی و بلکه ستودنی است.

۱. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۶، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ ش (این چاپ، افست از چاپ بیروت، انتشارات دارالعلم للملایین، ۱۹۸۸ م است).
۲. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۲۹۷، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۳. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۴۲۷، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۴. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۳۰۱، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۵. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۱۱۳، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۶. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۴۲۲، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۷. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۲۰۰، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۸. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۴۸۰، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۹. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۵۴۴، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۱۰. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۵۹۴، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۱۱. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۷۱۵، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۱۲. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۵۵، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۱۳. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۵۷، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۱۴. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۵۹، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۱۵. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۱۱۴، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۱۶. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۲۳۰، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۱۷. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۳۱۰، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۱۸. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۲۵۱، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۱۹. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۳۱۱، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۲۰. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۳۱۲، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۲۱. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۳۱۳، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۲۲. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۵۷۲، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۲۳. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۳۰۱ (پاورقی)، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۲۴. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۲۶۵، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۲۵. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۲۶۶، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۲۶. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۲۶۷، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۲۷. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۳۰۲، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۲۸. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۲۹۷، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۲۹. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۲۹۸، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۳۰. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۳۷۲، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۳۱. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۴۴۹، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۳۲. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۵۲۰، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۳۳. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۵۲۴، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۳۴. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۶۴۲ (پاورقی)، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۳۵. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۶۲۰ ـ ۶۱۵، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۳۶. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۶۱۷ (پاورقی)، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۳۷. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۶۵۰ (پاورقی)، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۳۸. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۵۸۴، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۳۹. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۱۲۳، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۴۰. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۵۸۴، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۴۱. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۶۱۳، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۴۲. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۳۵۷، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۴۳. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۷۲۱، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۴۴. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۸۱، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۴۵. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۱۸۴، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.
۴۶. ↑ موسوعة النحو و الصرف و الإعراب، الدکتور امیل بدیع یعقوب، ص۶۱۴، انتشارات استقلال، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۳ش.


نرم‌افزار ادبيات عرب، مرکز تحقيقات کامپيوتری علوم اسلامی.




جعبه ابزار