• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مهل (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





مهل (مثل عقل) از واژگان نهج البلاغه به معنای آرامی و عجله نکردن است. موارد زیادی از این لفظ در نهج البلاغه آمده است.



مهل به معنای آرامی و عجله نکردن، تمهیل و امهال مهلت‌دادن و عجله نکردن است.


موارد زیادی از این لفظ در «نهج البلاغه» آمده است.

۲.۱ - خطبه ۹۶

حضرت علی (علیه‌السّلام) فرموده: ««و لئن امهل (اللّه) الظالم فلن یفوته اخذه و هو له بالمرصاد علی مجاز طریقه و بموضع الشجا من مساغ ریقه»» ((چنين نيست كه) اگر خداوند، ستمگر را (چند روزى) مهلت دهد فرصت از دستش برود، او بر سر راه، در كمين‌گاه ستمگران است، و گلوى آنها را در دست دارد كه هر زمان بخواهد حتّى نگذارد آب دهان فرو برند) (شرح‌های خطبه:) معنی آن در «سوغ» گذشت.

۲.۲ - حکمت ۲۹۰

حضرت علی (علیه‌السّلام) همچنین فرموده: ««ما اهّمنی ذنب امهلت بعده حتّی اصلّی رکعتین و اسئل اللّه العافیة»» (گناهى كه بعد از آن مهلت دو ركعت نماز برايم باشد، مهم نيست، چرا كه در اين نماز عفو و عافیت را از خدا مى‌طلبم (و توبه خواهم كرد)) (شرح‌های حکمت:) یعنی آن دو رکعت نماز آن گناه را زایل می‌کند.

۲.۳ - خطبه ۲۳۵

حضرت (علیه‌السّلام) به یارانش فرمود: ««خذوا مهل الایام و حوطوا قواصی الاسلام الا ترون الی بلادکم تغزی»» (از مهلت روزگار استفاده نماييد و مرزهاى دور اسلام را در اختيار بگيريد. مگر نمى‌بينيد شهرهاى شما را ميدان نبرد كرده‌اند ...) (شرح‌های خطبه:) مهل (مثل شرف) به معنی مهلت و فرصت است یعنی مهلت و فرصت ایّام را غنیمت شمارید و خود را برای جنگ آماده کنید و اطراف و شهرهای اسلام احاطه و حفظ کنید از حمله دشمنان.


۱. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۵، ص۴۷۶.    
۲. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۵، ص۲۷۹.    
۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۱۷، خطبه ۹۶.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۱، ص۱۸۸، خطبه ۹۵.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۴۱، خطبه ۹۷.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۰۵.    
۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۸۴۵.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۸۴۸.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۴، ص۲۹۴.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۱۲۵.    
۱۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۷۱.    
۱۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۵۰، حکمت ۲۹۰.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج، ص۲۲۵، حکمت۲۹۹.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۲۸، حکمت ۲۹۹.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۱۳.    
۱۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۶۹.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۶۹.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۴، ص۴۶۷.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۳۹۰.    
۲۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۹، ص۲۰۵.    
۲۱. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۷۳، خطبه ۲۳۵.    
۲۲. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۲۵۹، خطبه ۲۳۳.    
۲۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۵۷، خطبه ۲۳۸.    
۲۴. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۶۱.    
۲۵. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۵۸.    
۲۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۶۲.    
۲۷. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۸، ص۵۸۲.    
۲۸. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۶، ص۱۱.    
۲۹. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۳، ص۳۱۳.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «مهل»، ج۱، ص۹۹۷.    






جعبه ابزار