منکر (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
منکر: (یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ) «منکر» به معنای «ناشناس»
(از مادّه
انکار) است
و به معنای زشت
و باطل، چرا که برای هر انسان پاک سرشتی ناشناس است
و به تعبیر دیگر، با فطرت انسانی ناهماهنگ است. فرق میان «
فحشاء»
و «
منکر» را در یک عبارت کوتاه می‌توان گفت: «
فحشاء» اشاره به گناهان بزرگ پنهانی
و «
منکر» گناهان بزرگ آشکار است
و یا «
فحشاء» گناهانی است که بر اثر غلبه قوای شهویه
و «
منکر» بر اثر غلبه
قوه غضبیه صورت می‌گیرد.
ترجمه
و تفاسیر مرتبط با
منکر:
(وَ لْتَکُن مِّنکُمْ اُمَّةٌ یَدْعونَ اِلَی الْخَیْرِ وَ یَاْمُرونَ بِالْمَعْروفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَرِ وَ اُوْلَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحونَ) (
و برای رسیدن به
وحدت باید از میان شما، جمعی دعوت به نیکی
و امر به معروف
و نهی از
منکر کنند
و رستگاران آن‌ها هستند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: مجتمع صالحی که علمی نافع
و عملی صالح دارد، باید
علم و تمدن خود را با تمام نیرو حفظ کند
و افراد آن مجتمع، اگر فردی را ببینند که از آن علم تخلف کرد، او را به سوی آن علم برگردانند
و شخص منحرف از طریق
خیر و معروف را به حال خود واگذار نکنند
و نگذارند آن فرد در پرتگاه
منکر سقوط نموده، در مهلکه
شر و فساد بیفتد، بلکه هر یک از افراد آن مجتمع به شخص منحرف برخورد نماید، او را از انحراف نهی کند
و این همان دعوت به فراگیری
و تشخیص معروف از
منکر و امر به معروف
و نهی از
منکر است.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(الَّذینَ اِن مَّکَّنّاهُمْ فِی الْاَرْضِ اَقَاموا الصَّلاةَ وَ آتَوا الزَّکاةَ وَ اَمَروا بِالْمَعْروفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنکَرِ وَ لِلَّهِ عَاقِبَةُ الْاُمورِ) (همان کسانی که هرگاه در
زمین به آن‌ها
قدرت ببخشیم،
نماز را برپا می‌دارند
و زکات می‌دهند
و امر به معروف
و نهی از
منکر می‌کنند
و پایان همه کارها از آن
خدا است.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: یکی از صفات ایشان این است که اگر در زمین تمکنی پیدا کنند
و در اختیار هر قسم زندگی که بخواهند حریتی داده شوند، در میان همه انواع
و انحاء زندگی؛ زندگی صالح را اختیار می‌کنند
و جامعه‌ای صالح به وجود می‌آورند که در آن جامعه نماز به پا داشته
و زکات داده می‌شود، امر به معروف
و نهی از
منکر انجام می‌گیرد.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(اتْلُ ما اوحیَ اِلَیْکَ مِنَ الْکِتابِ وَ اَقِمِ الصَّلاةَ اِنَّ الصَّلاةَ تَنْهَی عَنِ الْفَحْشاء وَ الْمُنکَرِ وَ لَذِکْرُ اللَّهِ اَکْبَرُ وَ اللَّهُ یَعْلَمُ مَا تَصْنَعونَ) (آنچه را از
کتاب آسمانی به تو
وحی شده تلاوت کن
و نماز را برپا دار، که نماز انسان را از زشتی‌ها
و اعمال ناپسند باز می‌دارد
و یاد خدا بزرگ‌تر
و برتر است
و خداوند آنچه را انجام می‌دهید می‌داند.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: امر به نماز بهترین اعمال است، چون که نماز از
فحشاء و منکر بازمی‌دارد
و سیاق آیات شاهد بر این است که: مراد از این بازداری، بازداری طبیعت نماز از
فحشاء و منکر است، البته بازداری آن به نحو اقتضاء است نه علیت تامه، که هر کس نماز خواند، دیگر نتواند
گناه کند.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «منکر»، ص۵۵۸.
