منکر (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
منکر: (یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ) «منکر» به معنای «ناشناس»
(از مادّه انکار) است و به معنای زشت و
باطل، چرا که برای هر انسان پاک سرشتی ناشناس است و به تعبیر دیگر، با فطرت انسانی ناهماهنگ است. فرق میان «
فحشاء» و «منکر» را در یک عبارت کوتاه می‌توان گفت: «
فحشاء» اشاره به گناهان بزرگ پنهانی و «منکر» گناهان بزرگ آشکار است و یا «
فحشاء» گناهانی است که بر
اثر غلبه قوای شهویه و «منکر» بر
اثر غلبه
قوه غضبیه صورت می‌گیرد.
ترجمه و تفاسیر مرتبط با
منکر:
(وَ لْتَکُن مِّنکُمْ اُمَّةٌ یَدْعونَ اِلَی الْخَیْرِ وَ یَاْمُرونَ بِالْمَعْروفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَرِ وَ اُوْلَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحونَ) (و برای رسیدن به
وحدت باید از میان شما، جمعی دعوت به نیکی و امر به معروف و نهی از منکر کنند و رستگاران آن‌ها هستند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: مجتمع صالحی که علمی نافع و عملی صالح دارد، باید
علم و تمدن خود را با تمام نیرو حفظ کند و افراد آن مجتمع، اگر فردی را ببینند که از آن علم تخلف کرد، او را به سوی آن علم برگردانند و شخص منحرف از طریق
خیر و معروف را به حال خود واگذار نکنند و نگذارند آن فرد در پرتگاه منکر سقوط نموده، در مهلکه
شر و
فساد بیفتد، بلکه هر یک از افراد آن مجتمع به شخص منحرف برخورد نماید، او را از انحراف نهی کند و این همان دعوت به فراگیری و تشخیص معروف از منکر و امر به معروف و نهی از منکر است.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(الَّذینَ اِن مَّکَّنّاهُمْ فِی الْاَرْضِ اَقَاموا الصَّلاةَ وَ آتَوا الزَّکاةَ وَ اَمَروا بِالْمَعْروفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنکَرِ وَ لِلَّهِ عَاقِبَةُ الْاُمورِ) (همان کسانی که هرگاه در
زمین به آن‌ها
قدرت ببخشیم،
نماز را برپا می‌دارند و
زکات می‌دهند و امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند و پایان همه کارها از آن
خدا است.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: یکی از صفات ایشان این است که اگر در زمین تمکنی پیدا کنند و در اختیار هر قسم زندگی که بخواهند حریتی داده شوند، در میان همه انواع و انحاء زندگی؛ زندگی صالح را اختیار می‌کنند و جامعه‌ای صالح به وجود می‌آورند که در آن جامعه نماز به پا داشته و زکات داده می‌شود، امر به معروف و نهی از منکر انجام می‌گیرد.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(اتْلُ ما اوحیَ اِلَیْکَ مِنَ الْکِتابِ وَ اَقِمِ الصَّلاةَ اِنَّ الصَّلاةَ تَنْهَی عَنِ الْفَحْشاء وَ الْمُنکَرِ وَ لَذِکْرُ اللَّهِ اَکْبَرُ وَ اللَّهُ یَعْلَمُ مَا تَصْنَعونَ) (آنچه را از
کتاب آسمانی به تو
وحی شده تلاوت کن و نماز را برپا دار، که نماز انسان را از زشتی‌ها و اعمال ناپسند باز می‌دارد و یاد خدا بزرگ‌تر و برتر است و خداوند آنچه را انجام می‌دهید می‌داند.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: امر به نماز بهترین اعمال است، چون که نماز از
فحشاء و منکر بازمی‌دارد و سیاق آیات شاهد بر این است که: مراد از این بازداری، بازداری طبیعت نماز از
فحشاء و منکر است، البته بازداری آن به نحو اقتضاء است نه علیت تامه، که هر کس نماز خواند، دیگر نتواند
گناه کند.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «منکر»، ص۵۵۸.
