منون (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
منون:
(رَیْبَ الْمَنونِ) منون: از مادّه
«منّ» در اصل به دو معنى آمده:
«نقصان» و «قطع و بريدن» كه اين دو نيز مفهوم نزديكى دارند.
سپس واژه
«منون» به «مرگ» نيز اطلاق شده، چرا كه
«ينقص العدد و يقطع المدد» (نفرات را كم و كمک‌ها را قطع مى‌كند.)
پس
«منّ» به معنى قطع و بريدن نيز آمده است.
«ريب المنون» يعنى حادثه مرگ، چون عمرها را قطع مى‌كند و به زندگى خاتمه مى‌دهد.
گاه
«منون» به گذشت روزگار نيز گفته شده است.
به اين مناسبت كه آن، موجب مرگ و مير، بريدن پيوندها و نقصان نفرات است.
گاه به
شب و
روز «ممنون» گفته‌اند و آن نيز ظاهرا به همين مناسبت است.
به موردی از کاربرد
منون در
قرآن، اشاره می‌شود:
(اَمْ یَقولونَ شاعِرٌ نَّتَرَبَّصُ بِهِ رَیْبَ الْمَنونِ) (بلکه آن‌ها می‌گویند: «او شاعری است که ما انتظار مرگش را می‌کشیم.»)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه أم منقطعه و به معناى بلكه است، نه متصله و به معناى و يا. كلمه تربص به معناى انتظار است.
در مجمع البيان مى‌گويد: تربص به معناى انتظار مخصوص است و آن اين‌كه فلان چيزى كه مورد تربص ما است دچار انقلاب و دگرگونى شده، حالش به حالى مخالف، برگردد. كلمه منون و نيز كلمه منية، هر دو به معناى مرگ است، كلمه ريب به معناى قلق و
اضطراب است و در نتيجه ريب المنون به معناى اضطراب مرگ است.
حاصل معنا اين است كه: بلكه مى‌گويند او يعنى
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم) شاعر است و ما منتظر مرگ او هستيم، تا بعد از مردنش يادش از دل‌ها برود و اسم و رسمش فراموش شود، و ما از دست او راحت شويم.
اين تعبير هنگامى كه در مورد
مرگ به كار رود و «ريب المنون» گفته شود از اين نظر است كه وقت حصول آن نامعلوم است، اگرچه تحقق آن حتمى است؛ ولى جمعى از مفسران «ريب المنون» را در
آیه مورد بحث به معنى «حوادث روزگار» تفسير كرده‌اند، حتى از
ابن عباس نقل شده كه واژه «ريب» در همه‌جا در قرآن به معنى «شک و ترديد» است، جز در اين آيه از
سوره طور كه به معنى «حوادث» است.
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «منون»، ج۴، ص۳۴۷.
