منتهی (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مُنْتَهَی (به ضم میم و سکون نون و فتح تاء و هاء) از
واژگان قرآن کریم است. این واژه در
قرآن با توجه به نقش خود در جمله، یا
اسم مکان به معنای آخر و موضع انتهاء و یا
مصدر میمی به معنای
انتهاء است.
مُنْتَهَی اسم مکان است.
طبرسی گوید: منتهی موضع انتهاء است و نیز گوید: منتهی و
آخر یکی است.
در
اقرب الموارد گوید: منتهی به معنی نهایت و آخر است گویند: «هو بعید الْمُنْتَهَی» و نیز مصدر میمی است به معنی انتهاء.
چنانچه در
کشّاف ذیل
(سِدْرَةِ الْمُنْتَهَى) به هر دو تصریح کرده است.
(يَسْأَلُونَكَ عَنِ السّاعَةِ أَيَّانَ مُرْساها • فِيمَ أَنتَ مِن ذِكْراها • إِلَى رَبِّكَ مُنتَهاها) به نظر می‌آید منتهی مصدر میمی باشد و منتهای امر قیامت وقوع و رسیدن آن است یعنی: «از تو می‌پرسند
قیامت کی واقع می‌شود تو در چه چیزی از
علم آن، وقوع و رسیدن آن مربوط به پروردگار تو است.»
(وَ أَنَّ إِلَى رَبِّكَ الْمُنتَهَى) منتهی در این
آیه نیز ظاهرا مصدر میمی است یعنی: «انتهاء هر چیز به سوی خداست.»
(وَ لَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْرَى • عِندَ سِدْرَةِ الْمُنْتَهَى) (و بار ديگر نيز او را مشاهده كرد. نزد «
سدرة المنتهی»)
منتهی ظاهرا اسم مکان است یعنی سدره آخر.
راجع به آیه در «
سدر» بررسی شده است در
المیزان فرموده: در کلام اللّه چیزی که این
شجره را
تفسیر کند نیست گویا بنا بر ابهام گوئی است...
در
روایات تفسیر شده که آن درختی است در بالای آسمان هفتم اعمال
بنی‌آدم به آنجا می‌رسد.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «مُنْتَهَی»، ج۷، ص۱۱۷.
