مغالطه ممارات
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مغالطه ممارات، یکی از اقسام
مغالطه لفظ مرکب بوده است و در اصطلاح
منطق مغالطه‌ای است که بر اثر ترکیب الفاظ حاصل می‌شود.
مغالطه لفظی به
مغالطه لفظ مفرد و
مرکب تقسیم می‌شود، مغالطه ممارات یک نوع مغالطه لفظ مرکب است. واژه "ممارات" در لغت
مصدر باب مفاعله و از ماده «مری» به معنای شک و ریب مشتق شده است و در اصطلاح منطق مغالطه‌ای است که در نفس ترکیب حاصل می‌شود؛
یعنی این که یک یک الفاظ و کلمات و مفردات این جمله، هیچ کدام ابهام و ایهامی نداشته و معانی آن‌ها واضح و روشن است و لکن ترکیب آن‌ها با یک دیگر و ساختن یک جمله از آن‌ها موجب اشتراک و اشتباه گردیده مانند: "ضَرَبَ زیدٌ بکراً فَضَرَبْـتُه" که در ضمیر " ضربته " دو احتمال وجود دارد:
۱. مرجع ضمیر لفظ زید باشد یعنی من "زننده" را زدم؛
۲. مرجع ضمیر لفظ بکر باشد یعنی من هم "کتک خورده" را زدم؛
و از این طریق امر بر مخاطب مشتبه می‌شود.
مغالطه مماراتی سه قسم دارد:
استخدام،
توریه و
مغالطه تردد ضمایر.
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:
• مظفر، محمدرضا، المنطق.
• علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید.
• مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.
• خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس.
پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «مغالطه ممارات»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۴/۲۰.
