معروف و مُنکَر (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مَعْروف و مُنکَر:
(وَ یَاْمُرونَ بِالْمَعْروفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ) مَعْروف و مُنکَر: واژه
«معروف» در لغت به معنی «شناخته شده» (از مادّه
عرف)
و
«منکر» به معنی «ناشناس» (از
انکار)
و به این ترتیب
کارهای نیک و
حق، اموری شناخته شده و کارهای زشت و ناپسند و
باطل، اموری ناشناس معرفی شده‌اند، چه این که
فطرت پاک انسانی با دسته اوّل آشنا و با دوم ناآشناست و به تعبیر دیگر اوّلی هماهنگ با فطرت انسانی است و دومی ناهماهنگ.
به موردی از کاربرد
مَعْروف و مُنکَر در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ لْتَکُن مِّنکُمْ اُمَّةٌ یَدْعونَ اِلَی الْخَیْرِ وَ یَاْمُرونَ بِالْمَعْروفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَرِ وَ اوْلَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحونَ) (و برای رسیدن به
وحدت باید از میان شما، جمعی دعوت به
نیکی و
امر به معروف و
نهی از منکر کنند و رستگاران آن‌ها هستند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
این همان
دعوت به فراگیری و تشخیص معروف از منکر و امر به معروف و نهی از منکر است و این همان است که
خدای تعالی در این
آیه شریفه خاطرنشان ساخته و می‌فرماید:
(یَدْعونَ اِلَی الْخَیْرِ وَ یَاْمُرونَ بِالْمَعْروفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ) و از اینجا روشن می‌شود که چرا از
خیر و
شر تعبیر به معروف و منکر نمود. چون زمینه گفتار و مضمون آیه قبلی بود که، می‌فرمود: همگی به حبل اللَّه چنگ بزنید و متفرق نشوید... و معلوم است که چنین مجمع که همه افرادش چنگ به حبل اللَّه دارند، معروف در آن خیر و منکر در آن شر است و ممکن نیست به عکس این باشد و به فرض هم که این نکته در نظر نبوده باشد، قطعا وجه اینکه خیر و شر را معروف و منکر خوانده، این است که به حسب نظر
دین، خیر معروف و شر منکر است، نه به حسب عمل خارجی.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «مَعروف و مُنکَر»، ج۳، ص۱۵۵.
