• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

معانی صیغه امر

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


معانی صیغه امر به بحث پیرامون معانی صیغه امر و چگونگی دلالت صیغه بر این معانی اطلاق می‌شود.


برای صیغه امر معانی متعددی بیان شده است، همانند: طلب ، بعث ، تهدید ، انذار ، اهانت ، امتنان ، اکرام و تسخیر .
[۱] اصول الفقه، مظفر، محمد رضا، ج۱، ص۷۱.    
[۲] المحکم فی اصول الفقه، حکیم، محمد سعید، ج۱، ص۲۶۷.    
[۳] مناهج الوصول الی علم الاصول، خمینی، روح الله، ج۱، ص۲۴۵.    
[۴] نهایة الافکار، عراقی، ضیاء الدین، ج۱، ۲، ص۱۷۷.    


در این که استعمال لفظ در این معانی چگونه خواهد بود، میان اصولی‌ها اختلاف است:
۱. برخی معتقدند صیغه افعل مشترک لفظی برای این معانی است؛
۲. گروهی آن را مشترک معنوی دانسته‌اند؛
۳. عده‌ای معتقدند که صیغه افعل در بعضی از این معانی حقیقت بوده و در برخی دیگر به طور مجازی استعمال شده است؛
۴. مرحوم « آخوند خراسانی » معقتد است صیغه افعل فقط برای طلب انشایی وضع شده است و سایر معانی را انگیزه استعمال صیغه امر در معنای طلب انشایی می‌داند و آنها را مستعمل فیه صیغه امر به حساب نمی‌آورد؛
۵. مرحوم « مظفر » معتقد است صیغه افعل در هیچ یک از معانی بالا استعمال نشده است، بلکه برای نسبت طلبی معنایی حرفی وضع شده است، و سایر معانی به عنوان دواعی استعمال مطرح می‌باشد؛
۶. « شهید صدر » اعتقاد دارد صیغه افعل برای دلالت بر نسبت ارسالی ، دفعی و تحریکی، وضع شده است؛
۷. مرحوم « میرزای نایینی » معقتد است هیئت امر فقط بر نسبت ایقاعی دلالت می‌کند، هر چند دواعی مختلف است. دیدگاه‌های دیگری نیز در این باره وجود دارد.

در این که آیا صیغه افعل در وجوب ظهور دارد یا در استحباب ، نیز اختلاف می‌باشد؛ کسانی هم که برای آن وجوب در نظر می‌گیرند، درباره چگونگی دلالت صیغه امر بر وجوب، و این که آیا با وضع است یا اطلاق یا حکم عقل یا انصراف و سیره عقلایی ، اختلاف دارند.
برخی معتقدند صیغه افعل در استحباب، ظهور دارد؛ عده‌ای آن را ظاهر در مطلق طلب ، اعم از طلب وجوبی یا استحبابی ، دانسته‌اند و گروهی آن را مشترک لفظی میان وجوب و استحباب می‌دانند. دیدگاه‌های دیگری نیز در این باره وجود دارد.
[۵] فوائد الاصول، نائینی، محمدحسین، ج۱، ۲، ص۱۲۹.    
[۶] سیری کامل در اصول فقه، فاضل لنکرانی، محمد، ج۳، ص (۳۵۷-۳۴۵).
[۷] سیری کامل در اصول فقه، فاضل لنکرانی، محمد، ج۳، ص۳۷۶.
[۸] بدایع الافکار، رشتی، حبیب الله بن محمد علی، ص۲۱۲.    
[۹] الموجز فی اصول الفقه، سبحانی تبریزی، جعفر، ج۱، ۲، ص۵۳.    
[۱۰] شرح اصول فقه، محمدی، علی، ج۱، ص (۱۵۰-۱۴۱).
[۱۱] اصول الفقه، خضری، محمد، ص۲۲۷.
[۱۲] دروس فی علم الاصول، صدر، محمد باقر، ج۱، ص۲۲۶.    
[۱۳] کفایة الاصول، آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین، ص۶۹ و ۷۰.    
[۱۴] دررالفوائد، حایری، عبدالکریم، ج۱، ص۴۴.    


۱. ↑ اصول الفقه، مظفر، محمد رضا، ج۱، ص۷۱.    
۲. ↑ المحکم فی اصول الفقه، حکیم، محمد سعید، ج۱، ص۲۶۷.    
۳. ↑ مناهج الوصول الی علم الاصول، خمینی، روح الله، ج۱، ص۲۴۵.    
۴. ↑ نهایة الافکار، عراقی، ضیاء الدین، ج۱، ۲، ص۱۷۷.    
۵. ↑ فوائد الاصول، نائینی، محمدحسین، ج۱، ۲، ص۱۲۹.    
۶. ↑ سیری کامل در اصول فقه، فاضل لنکرانی، محمد، ج۳، ص (۳۵۷-۳۴۵).
۷. ↑ سیری کامل در اصول فقه، فاضل لنکرانی، محمد، ج۳، ص۳۷۶.
۸. ↑ بدایع الافکار، رشتی، حبیب الله بن محمد علی، ص۲۱۲.    
۹. ↑ الموجز فی اصول الفقه، سبحانی تبریزی، جعفر، ج۱، ۲، ص۵۳.    
۱۰. ↑ شرح اصول فقه، محمدی، علی، ج۱، ص (۱۵۰-۱۴۱).
۱۱. ↑ اصول الفقه، خضری، محمد، ص۲۲۷.
۱۲. ↑ دروس فی علم الاصول، صدر، محمد باقر، ج۱، ص۲۲۶.    
۱۳. ↑ کفایة الاصول، آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین، ص۶۹ و ۷۰.    
۱۴. ↑ دررالفوائد، حایری، عبدالکریم، ج۱، ص۴۴.    


فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۷۴۹، برگرفته از مقاله «معانی صیغه امر».    

رده‌های این صفحه : معانی امر
جعبه ابزار