مدارک تحریر الوسیلة - الصلاة (بنی فضل)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتاب « مدارك تحريرالوسيلة: الصلاة» تأليف
آیت الله مرتضی بنی فضل ، توسط مؤسسه تنظيم و نشر آثار
امام خمینی تحقيق و در سال ۱۳۸۰ براى اولين بار در
قم منتشرشد.
ايشان در سال ۱۳۵۲ ه ق در خانواده اهل
علم ، متدين و با
ایمان در شهر
تبریز متولد شد. پدرش او را براى تحصيل علوم دينى انتخاب و به مدرسه علوم دينى فرستاد. دوره مقدمات درسهاى حوزوى را تا
لمعه در تبريز گذراندند و در حدود ۲۱ سالگى براى تحصيل دروس سطح و خارج حوزه، وارد
قم شدند. پس از پايان فراگيرى درسهاى رسائل و مكاسب مرحوم
شیخ انصاری و كفايه مرحوم
آخوند خراسانی در دروس خارج
حوزه علمیه قم حاضر شدند و از محضر استادان گرانقدر و آيات عظام
آقای بروجردی ، امام خمينى،
آقای گلپایگانی ، [[|آقاى محقق داماد]] ، آقاى شيخ عباسعلى شاهرودى و
علامه طباطبایی بهره جستند.
تحريرالوسيله مهم‌ترين و جامع‌ترين رساله فتوايى
امام خمینی به
زبان عربی است كه در زمان
تبعید در
ترکیه تأليف كرده است. در آن زمان ايشان فقط كتاب‌هاى
وسیله النجاه و
عروة الوثقی و
وسائل الشیعة را در اختيار داشت. تحرير الوسيلة در حقيقت تحرير مجدد و تكميل كتاب وسيلة النجاة براساس فتاواى امام خمينى است. اين كتاب داراى نظمى دقيق و دربرگيرنده اكثر ابواب فقهى و مسائل مورد ابتلاء و فروعات فقهى جديد است و به همين دليل بر عروة الوثقى برترى دارد و همين مزيت باعث شده است كه اين كتاب مورد شرح و حاشيه بسيارى از فضلا و مراجع حوزه‌هاى علميه قرار گيرد. مؤلف اين كتاب نيز به همين دليل آن را محور مباحث خارج خود قرار داده و در ضمن شرح به ارائه مستندات آن پرداخته است. اين مجلد مشتمل بر مباحث كتاب الصلاه است.
مؤلف ذيل هريك از مسائل كتاب الصلاه، به صورت تعليقه‌هايى شماره‌گذارى شده، به شرح مطالب و ارائه مستندات و آيات و روايات مربوط به بحث پرداخته است. وى به شيوه تحليلى، ضمن نقل اقوال فقهى متقدمان مانند
شیخ طوسی ،
علامه حلی ،
شهید ثانی و صاحب جواهر، نظرات فقهى خود را بيان مى‌كند. اكثر رواياتى كه مؤلف در متن كتاب مورد استفاده قرار داده است از كتاب وسائل‌الشيعه است. كل كتاب و مباحث آن ذيل دو فصل كلى تدوين شده است; فصلى درباره مقدمات نماز و فصلى در باب افعال
نماز .
در مقدمات نماز مسائلى مانند قبله و
پوشش و
مکان نمازگزار و نيز
اذان و اقامه مطرح مى‌شود و در افعال نماز از
نیت ،
قیام ،
قرائت و ذكر،
رکوع و سجود،
تشهد ،
سلام ، ترتيب و
موالات ،
قنوت و
تعقیبات نماز سخن مى‌گويد.
مؤلف در مورد نافله ظهر معتقد است اگر
نمازگزار بداند كه پس از اذان نمى‌تواند آن را بجا آورد، اقوا آن است كه بتواند قبل از اذان نيز آن را بخواند.
وقت خاص نمازهاى
واجب و
مستحب از جمله مباحث گسترده‌اى است كه مؤلف نيز به تبع مصنف به تفصيل مباحث آن را گزارش كرده است.
يكى از مقدمات نماز استقبال
قبله است و به نظر مؤلف اعتقاد به اين‌كه
کعبه قبله است از ضروريات دين و مذهب است; تا آنجا كه اين عقيده را حتى به اموات نيز
تلقین مى‌كنند.
وى در مورد كسى كه جهت قبله را نمى‌داند و متحير است فروعات و احتمالات متعددى را مطرح و به بحث و بررسى آن مى‌پردازد. در بحث
پوشش نمازگزار دو موضوع اصلى و مهم وجود دارد: اول آن‌كه محدوده عورت
نمازگزار چيست و دوم آن‌كه
پوشش لازم چه مقدار است و با چه چيزهايى اين
پوشش محقق مى‌شود.
مصنف در باب مكان
نمازگزار، به تبع امام خمينى معتقد است كه جلوتر ايستادن زن در نماز بر مرد باعث
بطلان نماز زن يا مرد نيست و فقط كراهت دارد كه زن جلوتر از مرد بايستد.
مصنف ضمن ارائه مباحثى مفصل در اين مورد، همان قول مختار در تحريرالوسيله را برمى‌گزيند. همچنين در مورد نماز خواندن در كنار قبر معصوم و يا جلوتر از آن، مصنف قائل به جواز آن است; هرچند
کراهت دارد.
نرم افزار جامع فقه أهل البيت عليهم السلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی
