محمّد بن عبداللّه ازرقی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابوولید محمد بن عبدالله ازرقی (قرن دوم هجری ـ زنده در
۲۴۸ق)، مورخ و سیره‌نویس
قرن سوم هجری قمری در
مکه بود.
ابوولید محمد بن عبدالله بن احمد ازرقی غسّانی مکی، از زندگی وی آگاهی چندانی در دست نیست و شهرت او بیشتر به سبب گردآوری کتاب
اخبار مکه است. وی در اصل یمنی بود
و در قرن دوم در مکه به دنیا آمد.
او افزون بر جدش، از کسانی چون
محمد بن یحیی بن عمر عدنی،
علی بن هارون بن مسلم عجلی و
مهدی بن ابی مهدی که از شیوخ
موثق مکه بودند، حدیث شنید
و شمار فراوانی از روایات وی از آنان، در کتاب اخبار مکه آمده است. کسانی چون
اسحاق بن احمد خزاعی و
ابراهیم بن عبدالصمد هاشمی از او روایت کرده‌اند.
ازرقی مورخ و سیره‌نویس بود.
وی دارای آثار و تالیفاتی نیز بوده که مشهورترین آن، کتاب مذکور است.
ابن ندیم کتابش را بزرگ و با عنوان کتاب مکه و اخبارها و جبالها و اودیتها ذکر کرده
و
سمعانی وی را به سبب تصنیف کتابی چنین نیکو، ستوده است.
تاریخ دقیق درگذشت او چندان روشن نیست.
فاسی بنابر اطلاعاتی که ازرقی از خلافت المنتصر عباسی (
۲۴۷-
۲۴۸ق) ذکر کرده و او را امیرالمؤمنین خوانده، به درستی حدس زده که دست کم تا سال ۲۴۸ق زنده بوده است.
تاریخ‌های
۲۱۲ ،
۲۲۳ و
۲۴۴ق نیز به‌عنوان سال وفات وی اعلام شده است.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۶۶۴، برگرفته از مقاله «محمد ازرقی».
