محمدمهدی کجوری شیرازی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«حاج شیخ محمدمهدی مجتهد کجوری شیرازی» علامه ذوالفنون، جامع معقول
و منقول
و از بزرگان
علم و تقوی و فضیلت دارالعلم شیراز است.
وی در شهر کجور از توابع مازندران متولد شد
و برای تکمیل تحصیلات به
عتبات رحلت کرد. در حدود
سال ۱۲۵۰ ق در شهر مقدس
کربلا مقیم شد
و در از محضر پر فیض صاحب ضوابط بهره برد.
در سال ۱۲۵۹ ق به درخواست مردم
شیراز از صاحب ضوابط، به شیراز هجرت نمود
و به تالیف، تدریس
و رتق و فتق امور شرعی مردم پرداخت.
وی نزدیک به ۳۵ سال در شیراز به
حوزه علمیه و مردم خدمت نمود
و در سال ۱۲۹۳ ق، دعوت
حق را
لبیک گفت
و در
آرامگاه حافظیه ، مدفون گردید.
سال
تولد ایشان، بنا بر مشهور، ۱۲۱۷ ق است. این
شهرت بر اساس گفته ایشان در پایان جلد چهارم شرح
فرائد الاصول میباشد ولی در یک نسخه خطی موجود در کتابخانه
شاهچراغ علیهالسّلام که یادداشتهای پراکندهای در علم نجوم
و هیئت، به خط ایشان نوشته شده، بالای یک نماد نجومی، آمده است: «طالع ولادت مهدی الکجوری در
شب یکشنبه ششم شهر
جمادی الاولی دو ساعت گذشته سنه ۱۲۲۲.»
علاقه
و ارتباط طرفینی علامه کجوری
و صاحب ضوابط، فراتر از مقوله استاد
و شاگردی بود. علامه کجوری یک دوره
تقریرات اصول صاحب ضوابط را در سالهای ۱۲۵۰
و ۱۲۵۱ ق نوشته، همچنین کتاب نتایج الافکار استاد را مفصلا شرح کرده، در مجالس
و محافل علمی ملازم استاده بوده، به توصیه ایشان به شیراز آمده
و ارتباط خویش را با استاد در غربت نیز قطع ننموده است.
در حدود سال ۱۲۵۴ با نوشتن شرحی بر کتاب «الاجازه
و الصلاه شرایع الاسلام»
و ارائه به استاد، پس از بررسی از سوی استاد، به کسب
اجازه اجتهاد از صاحب ضوابط نائل میگردد.
متن
اجازه اجتهاد ، به خط صاحب ضوابط، بر روی برگ اول شرح مذکور نوشته شده
و در کتابخانه شاهچراغ علیهالسّلام شیراز نگهداری میشود.
ایشان قبل از
هجرت به کربلا
و اقامت در جوار مرقد اباعبدالله علیهالسّلام ، در
نجف اشرف از محضر
صاحب جواهر بهره برده است. ایشان در تالیفاتش، خصوصا شرح کتاب
بیع شرایع الاسلام ، بارها از صاحب جواهر با عنوان «استاذنا» نام برده است.
متاسفانه اطلاعی از دوران تحصیلات مقدماتی ایشان در دست نیست، به خصوص از کیفیت تحصیل
و اساتید ایشان در رشته
ریاضیات و نجوم ، در حالیکه ایشان، استاد این علوم بوده
و در شیراز آنها را تدریس میکردهاند.
حضور ایشان در شیراز موجب رونق علمی در این شهر شده
و تعداد زیادی از اهل
علم و دانش، در جلسه درس ایشان حاضر میشدند. ایشان علاوه بر
فقه و اصول ، به تدریس ریاضیات
و هیئت نیز
اشتغال داشته است.
در زیر نام تعدادی از شاگردان ایشان که هر یک از بزرگان شیراز میباشند، همراه با مختصری از زندگی ایشان، آمده است:
۱-
میرزا ابوطالب نواب ، فرزند حاج شیخ علی اکبر نواب.
۲-
حاج شیخ محمد حسین شیخ الاسلام متولد ۱۲۵۱ ق در شیراز.
۳-
میرزا ابوطالب رضوی فرزند حاجی سید میرزا، متولد ۱۲۵۱ ق.
۴-
میرزا محمد حسین صالح حسینی ، فرزند حاجی میرزا علی نقی صالح.
۵- سید حسن حسینی فائی، مؤلف کتاب «فارسنامه ناصری».
۶-
میرزا ابوالحسن حسنی حسینی دستغیب فرزند میرزا احمد.
علامه کجوری از مصادیق بارز فقیهان
و دانشمندان پرکار
و پرتلاش بوده که هیچگاه از تالیف،
استنساخ ، کتابت
و تحریر دست نکشیده است. در حالیکه دارای عائله زیادی بوده
و گرفتاریهای زیادی همچون تنگدستی در طول ایام تحصیل، او را
رنج میداده، ولی همواره تحصیل، تدریس
و تالیف را بر هر کاری مقدم داشته است.
ایشان تالیفات خویش را بیش از دوبار تحریر کرده
و در دفعات متعدد، آنها را مطالعه کرده
و تصحیحات
و تعلیقات جدیدی بر آنها افزوده است.
یکی از کارهای که نشانگر
ذوق و سلیقه ایشان نیز میباشد، نوشتن نکات مهم زندگی شخصی
و مطالب
و وقایع
تاریخ زمان خویش، بر بالای بعضی از برگهای تالیفات
و تقریرات بوده که گوشههایی هرچند اندک، از زندگی
و وقایع روزگار ایشان را روشن نموده است.
فهرست تالیفات ایشان که در زیر آمده است، بر اساس نسخههای خطی موجود در
کتابخانه شاهچراغ علیهالسّلام
و کتابهای چاپ شده ایشان میباشد:
۱-
اصول فقه ؛ یک دوره مفصل اصول فقه که بخشهایی چون مبحث «
استصحاب »
و «
اجتهاد و تقلید » آن موجود است.
۲-
تقریرات اصول فقه .
۳-
حاشیه بر نتایج الافکار .
۴- رساله عملیه.
۵- شرح شرایع الاسلام.
۶- شرح فرائد الاصول.
۷- شرح نتایج الافکار.
۸- فقه استدلالی.
۹-
فوائد الرجال .
۱۰-
هدایه العباد الی طریق الرشاد .
نرم افزار جامع اصول فقه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.