محمدجواد فاضل لنکرانی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
محمدجواد فاضل لنکرانی، فرزند سوم
مرجع تقلید شیعه آیت‌الله محمد فاضل لنکرانی (قدس‌سره) در سال ۱۳۴۱ در
شهر مقدس قم متولد شد. تحصیلات ابتدایی خود را در قم آغاز کرد، بعد از یک سال از حضور در دبیرستان وارد حوزه شد و همزمان با حوزه مدرک دیپلم تجربی را اخذ کرد، ایشان در سال ۱۳۷۶ مفتخر به
اجازه اجتهاد مطلق از سوی آیت‌الله العظمی فاضل لنکرانی (رحمة‌الله‌علیه) شدند.
![محمدجواد فاضل لنکرانی]()
آیت‌الله فاضل لنکرانی از همان سال‌های آغازین تحصیل قدم در راه
تدریس گذاشت، و از اوایل دهه شصت به مدت هجده سال اقدام به تدریس دروس عالی در حوزه علمیه نموده است. ایشان در اردیبهشت سال ۱۳۹۵ (ه. ش) پس از سال‌ها تدریس و تربیت طلاب، به‌عنوان استاد نمونه
حوزه علمیه قم مورد تجلیل مرجعیت شیعه و
حوزه علمیه قرار گرفتند.
آیت‌الله فاضل لنکرانی دارای تالیفات تخصصی بسیاری هستند که مورد توجه و استفاده بسیاری از فضلا و طلاب است.
محمدجواد فاضل لنکرانی فرزند سوم مرجع عالی‌قدر شیعه
آیت‌الله محمد فاضل لنکرانی (قدس‌سره) در سال ۱۳۴۱ (ه. ش) در
شهر مقدس قم متولد شد. وجه تسمیه ایشان، ولادت در شب میلاد
حضرت جواد الائمه (علیه‌السّلام) در
ماه رجب سال ۱۳۸۲ (ه. ق) است.
پدر ایشان در این شب در حالی که خود به دلیل مبارزات سیاسی ناگزیر از اخفا در بیرون از شهر قم به‌سر می‌برد در خواب کودکی را مشاهده کرد که متصل به بدن اوست؛ ایشان در همان شب و بی‌اطلاع از ولادت فرزند، خواب را به اعطای پسری روحانی از جانب خداوند تعبیر کردند.
جد ایشان آیت‌الله شیخ فاضل لنکرانی معروف به
فاضل قفقازی است، که از فقهای بزرگ دوران و امین و معتمد زعیم وقت
تشیع، حضرت
آیت‌الله بروجردی (رحمة‌الله‌علیه) بود.
محمدجواد فاضل لنکرانی تحصیلات ابتدایی خود را در مدرسه سنایی شهر قم آغاز کرد. پس از گذشت پنج سال از تحصیل، بنا به مبارزات سیاسی انقلاب اسلامی، پدر بزرگوارشان به
شهر یزد تبعید شد. او نیز همراه پدر راهی یزد شده و تحصیلات ابتدایی و دو سال از دوره راهنمایی را در آنجا به اتمام رساند.
وی در این ایام در حالی که در کلاس اوّل راهنمایی بود در روز
عاشورا در حظیره یزد (مسجد محمدیّه یزد)، مقاله‌ای در مورد
نهضت امام حسین (علیه‌السّلام) و اهداف آن خواند که در همان زمان، رئیس
ساواک را که از اعضای حاضر در جلسه بود به
خشم واداشت. او پس از طی دوران تبعید پدر، به قم بازگشته و وارد دبیرستان شد. دیری نپایید که کشش مکتب اهل‌بیت وی را مجذوب حوزه نمود و پس از یک سال از دوران دبیرستان در سال ۱۳۵۶ (ه. ش) وارد
حوزه علمیه قم شد. در سال‌های اول ورود به حوزه علمیه، توامان دروس دبیرستان را در رشته تجربی به صورت شبانه به اتمام رسانید و دیپلم رشته تجربی را نیز اخذ نمود.
آیت‌االله محمدجواد فاضل لنکرانی دروس حوزوی را زمانی آغاز نمود که غالب دروس رسمی حوزه به دلیل حرکت نهضت اسلامی ملّت ایران تعطیل بود. از این‌رو توانست با شرکت در درس‌های خصوصی اساتید حوزه، در مدّت کوتاهی دروس سطح را به پایان رسانده، و در سال۱۳۶۱ (ه. ش) به دروس خارج
فقه و
اصول راه یابد.
در دوران تحصیل خود از محضر اساتید و عالمان بسیاری استفاده نمود:
دروس دوره‌ی ادبیّات را نزد استاد بیگدلی گذراند. در
رسائل و
کفایه از درس
آیت‌االله سیّدرسول موسوی تهرانی و
آیت‌الله اعتمادی استفاده نمود.
کتاب مکاسب را نیز به صورت خصوصی از
آیت‌الله پایانی فرا گرفت و برای درس تفسیر خدمت
آیت‌الله حاج شیخ حسین شب زنده‌دار و نیز
آیت‌الله جوادی آملی حاضر گشت. با پایان یافتن دروه‌ی سطح، برای
بحث‌های تخصّصی و اجتهادی در دروس والد خود شرکت کرد و حدود ۱۵ سال از محضر ایشان بهره برد. حدود هفت سال نیز از محضر مرجع بزرگوار حضرت
آیت‌الله وحید خراسانی (مدّظلّه‌العالی) استفاده نمود. همچنین چندین سال از دروس فقه حضرت
آیت‌الله سیّدکاظم حائری بهره برد.
در بخش دروس عقلی نیز؛
مباحث اسفار،
اشارات و
مباحث تفسیری را نزد اساتید برجسته‌ای چون
آیت‌الله حسن‌زاده آملی و آیت‌الله جوادی آملی گذرانده و از محضر این اساتید بهره‌ی فراوان برد. ایشان همچنین در دروس
علم هیئت از محضر آیت‌الله حسن‌زاده استفاده نمود.
تدریس را با دروس مقدماتی حوزه علمیه نظیر ادبیات،
منطق،
معالم و
شرح لمعه شروع نموده و از اوایل دهه شصت به مدت هجده سال اقدام به تدریس دروس عالی در حوزه علمیه نموده است. در این دوران در موضوع اصول، موفق به تدریس چهار دوره کتاب
معالم الاصول، چهار دوره کتاب
اصول فقه مظفر و یک دوره رسائل و چهار دوره کفایه شده‌اند. همچنین ایشان در موضوع فقه نیز سه دوره
مکاسب (محرمه، بیع و خیارات) را تدریس نموده است.
در اردیبهشت سال ۱۳۹۵ (ه. ش) پس از سال‌ها تدریس و تربیت طلاب، به‌عنوان استاد نمونه حوزه علمیه قم مورد تجلیل مرجعیت شیعه و
حوزه علمیه قرار گرفتند.
ایشان هم‌اکنون جزء اساتید برجسته حوزه علمیه قم شناخته می‌شوند.
آیت‌الله فاضل لنکرانی از سال ۱۳۷۶ شروع به تدریس خارج اصول نمودند و همچنان مشغول به تدریس آن می‌باشند. عناوین این دروس عبارتند از:
۱. مقدمه اصول (۱۳۷۷)
۲. اوامر (۱۳۸۴ – ۱۳۷۷)
۳. امارات (۱۳۸۸ – ۱۳۸۵)
۴. اصول عملیه و تعادل و تراجیح (۱۳۹۸ – ۱۳۸۹)
از سال ۱۳۸۲ اقدام به تدریس خارج فقه نمودند و همچنان مشغول به تدریس موضوعات مختلفی از آن هستند. کلاس‌های درس ایشان در
مدرسه آیت‌الله گلپایگانی برگزار می‌شود. عناوین دوره‌های مختلف تدریس ایشان در موضوع خارج فقه عبارتند از:
۱. اجتهاد و تقلید (۱۳۸۳ – ۱۳۸۲)
۲. تلقیح مصنوعی (۱۳۸۴)
۳. مکاسب محرمه (۱۳۸۶ – ۱۳۸۴)
۴. کتاب البیع - بر اساس
تحریر الوسیله به مدت ۹ سال (۱۳۹۵ -۱۳۸۶)
۵. نماز جمعه (۱۳۸۸)
۶. ارث زوجه از زمین (۱۳۸۸)
۷. فروع علم اجمالی (۱۳۸۹)
۸. ربا (۱۳۸۹)
۹. جهاد ابتدایی (۱۳۹۲)
سلسله
مباحث قواعد فقه محصول تدریس آیت‌الله فاضل لنکرانی در سنوات مختلف است که غالبا در
ماه مبارک رمضان برگزار گشته است. عناوین این
مباحث عبارتند از:
۱. قاعده فراغ و تجاوز (۱۳۸۲)
۲. قاعده لاتعاد (۱۳۸۲)
۳. قاعده لا حرج (۱۳۸۴)
۴. قاعده ضمان ید (۱۳۸۵)
۵. قاعده الزام (۱۳۸۶)
۶. قاعده قرعه (۱۳۸۷)
۷. قاعده من ملک (۱۳۹۴)
۸. قاعده المیسور (۱۳۹۵)
۹. قاعدة الید (در ضمن
مباحث خارج اصول)
۱۰. قاعدة العدل و الانصاف (در ضمن
مباحث خارج فقه)
علاوه بر تدریس
مباحث فقهی اهتمام زیادی به
مباحث قرآنی و
تفسیر قرآن کریم داشته و دارند و از این‌رو در سال‌های مختلف اقدام به تحقیق و تدریس در موضوع تفسیر
قرآن کریم نموده‌اند. عناوین این موضوعات عبارتند از:
۱. آیات الاحکام
۱. حجاب (۱۳۸۶)
۲. خمس (۱۳۸۷)
۳. ربا (۱۳۸۹)
۴. نکاح (۱۳۸۸)
۵. جهاد ابتدایی (۱۳۹۲)
۶. امر به معروف و نهی از منکر (۱۳۹۲)
۲. آیات معاد (۱۳۹۲)
۳. امامت در
قرآن (۱۳۹۳)
۴. مهدویت در
قرآن (۱۳۹۳)
۵. امامت در
قرآن (۱۳۹۳)
از ویژگی‌های بارز علمی آیت‌الله فاضل لنکرانی تالیفات تخصصی بسیاری است که مورد توجه و استفاده بسیاری از فضلا و طلاب بوده است. این تالیفات بیشتر محصول دوره‌های تدریس وی بوده و یا بعضا به مناسبت‌های مختلف تالیف شده‌اند.
۱. رسائل فی الفقه و الاصول
مشتمل بر این مقالات:
الف. رسالة فی التقیة
ب: حجیة الکتابة فی الفقه الاسلامی
ج. رسالة فی حقیقة الوضع
د. رسالة فی شرطیة الابتلاء فی منجزیة العلم الاجمالی
هـ. رسالة فی نظریّة العدالة فی الحکومة الاسلامیّة و ولایة الفقیه
و. رسالة فی تاثیر الزمان والمکان فی الفقه
۲. نظریة حق الطاعة
۳. اسرار الصلاه
۴. قاعده قرعه
۵. قاعده تسامح در ادله سنن
۶. قاعده الزام
۷. قاعده الفراغ والتجاوز
۸. گفتارهای مهدوی
۹. الخطابات القانونیه
۱۰. اسرار و آداب نماز
۱۱. حجاب و نظام اسلامی
۱۲. بررسی فقهی سلاح‌های کشتار جمعی
۱۳. خمس، انفال، فیء در
قرآن کریم
۱۴. ربا در
قرآن کریم
۱۵. مشروعیت اجرای حدود در زمان غیبت
۱۶. نخبة الانظار فی حرمان الزوجة من الاراضی والعقار
۱۷. حق التالیف
۱۸. الطواف بالکعبة المشرّفة من الطابق الاول
۱۹. قاعده فراغ و تجاوز
۲۰. قاعده ضمان ید
۲۱. قاعده لاحرج
۲۲. بررسی فقهی – حقوقی تلقیح مصنوعی
۲۳. اعتبار الاجهزة الحدیثة فی رؤیة الهلال
۲۴. برائت عقلی، تخییر و احتیاط
۲۵. ارث زوجه از زمین
۲۶.
بحوث فی آیات الاحکام الخمس
۲۷. دفاع از حریم
قرآن۲۸. اعتبار ابزار جدید در رویت هلال
۲۹. گفتارهای حسینی
۳۰. جهاد ذبّی
۳۱. تقریرات خارج اصول فقه از سال ۷۶ تا ۹۸، در حدود ۲۰ جلد
۳۲. تقریرات خارج فقه، کتاب البیع بر اساس متن تحریرالوسیلة، در حدود ۹ جلد
۱. بررسی فقهی موضوع تکثیر و تنظیم جمعیت
۲. پاسخ به برخی شبهات پیرامون ارتداد
۳. نقد بر بیانیه حقوق بشر
۴. دین در عصر ظهور
۵. دفاع از حریم
قرآن۶. حجاب و نظام اسلامی
و...
در سال ۱۳۷۶ مفتخر به
اجازه اجتهاد مطلق از سوی آیت‌الله العظمی فاضل لنکرانی (رحمة‌الله‌علیه) شدند. این اجازه به تاریخ اول بهمن سال ۱۳۷۶ نوشته شده است؛ ترجمه متن اجازه نامه چنین است:
![اجازه اجتهاد محمدجواد فاضل لنکرانی]()
بسم الله الرّحمن الرّحیم
الحمدلله رب العالمین والصلاة و السلام علی خیر خلقه واشرف بریته محمد و علی آله الطیبین الطاهرین المعصومین سیما خاتم اوصیائه صاحب العصر و الزمان (علیه‌السّلام) و اللعنة الدائمة الابدیة علی اعدائهم اجمعین الی یوم الدین
اما بعد: نور چشم و حاصل عمرم جناب مستطاب حجت‌الاسلام و المسلمین حاج شیخ محمّدجواد فاضل لنکرانی (دام‌عمره‌و‌عزّه) که خداوند بیش از پیش او را موفق به خدمت
اسلام و مسلمین، به خصوص روحانیین و فضلاء بدارد، از جمله کسانی است که تلاش فراوانی در تحصیل علوم حوزوی و معارف جعفری نموده است و بیش از بیست سال از عمر خود را در تحصیل
علم فقه و
اصول صرف نموده و در خلال بیشتر سال‌ها به تدریس در حوزه علمیه مشغول بوده است تا اینکه به مرحله‌ی تدریس
درس خارج رسیده و بحمدالله با کوشش مستمر به مرتبه‌ی
اجتهاد مطلق رسیده است.
لذا بر ایشان است که به نظرات خود عمل نماید و
حرام است که از دیگران
تقلید نماید.
فله ان یحمد الله تبارک و تعالی علی ما اعطاه و یشکره علی ما انعمه و رعایة الاحتیاط الکامل فی جمیع الحالات فانه سبیل النجاة و السلام علیه و رحمة الله و برکاته.
محمد فاضل/ شهر صیام ۱۴۱۸ - ۱/ ۱۱/ ۱۳۷۶.
همچنین ایشان در سال ۱۳۸۱ موفق به ارائه و دفاع از رساله ی سطح چهار خود در حوزه علمیه شده و بالاترین مدارک حوزی را دریافت نمودند.
دهه آغازین طلبگی وی مقارن با دوران جنگ تحمیلی بود. ایشان در آن دوران به عنوان مبلغ در جبهه‌ها حضور داشته و چندین بار تا خط مقدم جنگ در کنار رزمندهای اسلام به‌عنوان مبلغ حضور پیدا کردند.
با آغاز دهه هفتاد و رجوع بسیاری از مومنین به والد ایشان حضرت
آیت‌الله محمد فاضل لنکرانی جهت امر خطیر
مرجعیت، مسئولیت اداره بیت و دفتر آن مرجع شیعه بر دوش فرزند ایشان آیت‌الله شیخ محمدجواد فاضل لنکرانی قرار گرفت. تنظیم و تاسیس دفاتر والد (رحمة‌الله‌علیه) در شهر‌های مختلف، رسیدگی به امور نمایندگان معظم له در اقصی نقاط
ایران و جهان، تنظیم و چاپ تالیفات پدر و رساله‌های عملیه، مسئولیت بخش مهم استفتائات دفتر ایشان، مسئولیت بعثه معظم له و ... همه و همه از مسئولیت‌های ریاست دفتر مرجع عالی‌قدر شیعه آیت‌الله العظمی فاضل لنکرانی بود که بر عهده‌ی وی قرار گرفته بود.
در وصیت نامه والد ایشان که در سال ۱۳۸۴ نوشته شده است در این زمینه آمده است:
"بعدالحمد والصلوة علی محمد والال مخفی نماند که فرزند عزیزم محمدجواد فاضل لنکرانی که بحمدالله و المنة با نظارت مستقیم اینجانب به درجه رفیع اجتهاد رسیده و سالیان متمادی است که به
بحث‌های خارج فقه و اصول اشتغال دارد و دارای رسائل و تالیفات متعددی می‌باشد در کارهای مربوط به اینجانب مخصوصا پس از مسئولیت مرجعیت که بسیار مسئولیت خطیری است یار و مددکار اینجانب بوده به‌طوری که اگر کمک ایشان و برادرش احمد آقای موحدی که تمام وقت خویش را در اختیار کارهای من قرار داده نبود شاید با کسالت‌های گوناگون و متعددی که دارم، از عهده همه کارها برنمی‌آمدم، البته حتی در جزیی‌ترین کار با استجازه و اجازه حقیر اقدام می‌نمایند. "
تاسیس مرکز فقهی ائمه اطهار (علیه‌السّلام) در سال ۱۳۷۶ که از ابتکارات آن مرجع راحل است برعهده آیت‌الله محمدجواد فاضل قرار گرفت و از همان بدو تاسیس تاکنون ریاست این مرکز برعهده ایشان است.
آیت‌الله محمد فاضل لنکرانی از سال ۱۳۷۴ به عضویت
جامعه مدرسین حوزه علمیه قم درآمدند.
پایگاه اطلاع رسانی آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی، برگرفته از «زندگی نامه آیت الله حاج شیخ محمدجواد فاضل لنکرانی(دامت برکاته)»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۹/۴/۲۵.
