• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محمد (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




مُحَمَّد (به ضم میم و به فتح حاء و تشدید و فتح میم دوم)، از واژگان قرآن کریم به کسی اطلاق می‌شود که دارای محامد بوده و خصال پسندیده‌اش بسیار باشد. این کلمه که نام مبارک حضرت رسول (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) است چهار بار در قرآن مجید آمده است‌.



مُحَمَّد راغب گوید محمود آن است که ستوده شود، محمّد آن است که خصال پسندیده‌اش بسیار باشد. جوهری گوید: «المحمّد: الَّذی کثرت خصاله المحمودة». اقرب الموارد نیز عین این جمله را دارد. در مجمع ذیل آیه ۱۴۴ آل عمران گوید: محمّد یعنی جامع تمام محامد زیرا تمحید درباره کمال محامد به کار می‌رود.


علی هذا کلمه محمّد به عنوان وصف به کسی اطلاق می‌شود که دارای محامد بوده باشد و تفعیل در آن به معنی کثرت است و این کلمه که نام مبارک حضرت رسول (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) است چهار بار در قرآن مجید آمده است‌.
(وَما مُحَمَّدٌ اِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ‌) (محمّد فقط فرستاده خداست؛ و پيش از او، فرستادگان ديگرى نيز بودند.)
(ما کانَ‌ مُحَمَّدٌ اَبا اَحَدٍ مِنْ رِجالِکُمْ‌) (محمد پدر هيچ يك از مردان شما نبوده است.)
(وَآمَنُوا بِما نُزِّلَ عَلی‌ مُحَمَّدٍ...) (و كسانى كه ایمان آوردند به آنچه بر محمد نازل شده)
(مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ..) (محمد فرستاده خداست.)
محمّد هر چند اسم و علم آن حضرت است ولی بنا بر صفاتی که حقّ تعالی برای آن حضرت در قرآن می‌شمارد و از جمله‌: (وَاِنَّکَ لَعَلی‌ خُلُقٍ عَظِیمٍ‌ اللَّهُ) (و تو اخلاق عظيم و برجسته‌اى دارى.) و (اَعْلَمُ حَیْثُ یَجْعَلُ رِسالَتَهُ‌) (خداوند آگاهتر است كه رسالت خويش را در كجا و به عهده چه كسى قرار دهد.) و غیره، روشن می‌شود که در ذکر نام مبارک آن حضرت، صفات محموده‌اش ملحوظ است؛ گر چه این نام به وسیله خانواده‌اش در کودکی به وی نامگذاری شده است اللّه اعلم.


این واژه چهار بار در قرآن ذکر شده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۲، ص۱۷۵.    
۲. ابن فارس، احمد، معجم مقائیس اللغة، ج۲، ص۱۰۰.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۴۰.    
۴. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ط دار القلم، ص۲۵۶.    
۵. جوهری، اسماعیل بن حماد، صحاح تاج اللغة، ج۲، ص۴۶۶.    
۶. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۱، ص۷۱۷.    
۷. آل عمران/سوره۳، آیه۱۴۴.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۲، ص۴۰۳.    
۹. آل عمران/سوره۳، آیه۱۴۴.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۶۸.    
۱۱. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان، ج۴، ص۳۷.    
۱۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۴، ص۵۵.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۲، ص۴۰۶.    
۱۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۴، ص۲۷۹-۲۸۰.    
۱۵. احزاب/سوره۳۳، آیه۴۰.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۲۳.    
۱۷. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان، ج۱۶، ص۳۲۴-۳۲۵.    
۱۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۶، ص۴۸۶.    
۱۹. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۸، ص۱۶۵.    
۲۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۰، ص۱۳۱-۱۳۲.    
۲۱. محمد/سوره۴۷، آیه۲.    
۲۲. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۰۷.    
۲۳. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان، ج۱۸، ص۲۲۳.    
۲۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۸، ص۳۳۸.    
۲۵. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۹، ص۱۶۱.    
۲۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۳، ص۴۰.    
۲۷. فتح/سوره۴۸، آیه۲۹.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۱۵.    
۲۹. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان، ج۱۸، ص۲۹۹.    
۳۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۸، ص۴۴۶.    
۳۱. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۹، ص۲۱۲.    
۳۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۳، ص۱۷۶.    
۳۳. قلم/سوره۶۸، آیه۴.    
۳۴. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۶۴.    
۳۵. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان، ج۱۹، ص۳۶۹.    
۳۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۶۱۸.    
۳۷. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۱۰، ص۸۶.    
۳۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۵، ص۲۱۲.    
۳۹. انعام/سوره۶، آیه۱۲۴.    
۴۰. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۴۳.    
۴۱. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان، ج۷، ص۳۴۱.    
۴۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۷، ص۴۷۰.    
۴۳. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۴، ص۱۵۶.    
۴۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۸، ص۲۶۱.    
۴۵. آل عمران/سوره۳، آیه۱۴۴.    
۴۶. احزاب/سوره۳۳، آیه۴۰.    
۴۷. محمد/سوره۴۷، آیه۲.    
۴۸. فتح/سوره۴۸، آیه۲۹.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «محمد»، ج۲، ص۱۷۵.    






جعبه ابزار