مجالس (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مجالس:
(إِذَا قِيلَ لَكُمْ تَفَسَّحُوا فِي الْمَجَالِسِ) مجالس: در اصل از مادّه «
جلس» (بر وزن فلس) كه به معنى «زمين سفت و سخت» گرفته شده است.
به كلمه
«نجد» نيز كه به معنى «زمين مرتفع و بلند كوهستانى» است،
«جلس» اطلاق شده است.
مجالس، جمع
«مجلس» (اسم مكان) و به معنى «محل نشستن
انسان» است.
بنابر اين،
«جلوس» آن است كه كسى جاى بلندى را براى نشستن در نظر مى‌گيرد و مى‌نشيند، سپس هر نشستى و قعودى (قرار گرفتنى) را
«جلوس» گفته‌اند.
به موردی از کاربرد
مجالس در
قرآن، اشاره می‌شود:
(يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا قِيلَ لَكُمْ تَفَسَّحُوا فِي الْمَجَالِسِ فَافْسَحُوا يَفْسَحِ اللَّهُ لَكُمْ وَ إِذَا قِيلَ انشُزُوا فَانشُزُوا يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ وَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ) (ای کسانی که
ایمان آورده‌اید! هنگامی که به شما گفته شود: «مجلس را وسعت بخشید و به تازه واردها جا دهید»، وسعت بخشید،
خداوند بهشت را برای شما وسعت می‌بخشد؛ و هنگامی که گفته شود: «برخیزید»، برخیزید؛ اگر چنین کنید، خداوند کسانی از شما را که ایمان آورده‌اند و کسانی را که علم به آنان داده شده درجات عظیمی می‌بخشد؛ و خداوند به آنچه انجام می‌دهید آگاه است.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: مصدر تفسح به معناى فراخى است. همچنين كلمه فسح . و كلمه مجالس جمع مجلس است كه به معناى مكان جلوس است. و منظور از فراخى دادن در مجالس اين است كه آدمى خود را جمع و جور كند تا جاى آن ديگرى فراخ شود، و فسحت دادن خدا به چنين كس به اين معنا است كه جاى او را در بهشت وسعت دهد.
آيه مورد بحث به يكى از مسائل مهم اسلامى (آداب مجالس) اشاره مى‌كند و به
مؤمنان تذكر مى‌دهد كه «هرگاه به شما گفته شود به مجلس وسعت بخشيد (و به تازه‌واردها جا دهيد اطاعت كنيد و) وسعت بخشيد كه اگر چنين كنيد خداوند جاى شما را در
بهشت وسعت مى‌بخشد...»
قابل توجه است كه
قرآن مجید، حتى بسيارى از جزئيات مسائل اخلاقى و زندگى دسته‌جمعى
مسلمانان را ناگفته نگذارده و در لابلاى دستورهاى مهم و بنيادى به اين جزئيات نيز پرداخته است تا مسلمانان تصور نكنند تنها پايبند بودن به اصول كلى براى آن‌ها كافى است.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «مجالس»، ص۳۸۰.
