متعال (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مُتَعال:
(الْکَبیرُ الْمُتَعالِ) مُتَعال: از مادّه
«علوّ» به معنی «بسیار بلند» و یکی از
صفات باری تعالی است و در اصل «متعالی» بوده یاء آن در وصف خداوند حذف شده است.
این واژه از اسمای حسنای الهی است که برتر از ثنای هر ثناخوانی است، خداوندی که به
قدرت خود برتر از هر موجودی است و هیچ قادری با او برابری نتواند کرد.
آیه مورد بحث قسمتی از صفات
پروردگار را بازگو می‌کند، می‌فرماید:
«خداوند
غیب و
شهود (
پنهان و
آشکار) را می‌داند، او بزرگ و متعالی و مسلط بر هر چیز است.»
(اَلْکَبیرُ الْمُتَعالِ)
به موردی از کاربرد
مُتَعال در
قرآن، اشاره می‌شود:
(عالِمُ الْغَیْبِ وَ الشَّهادَةِ الْکَبیرُ الْمُتَعالِ) (او دانای نهان و آشکار و بزرگ و متعالی است.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
واژه متعال صفتی است از باب تعالی، که
مبالغه در علو را می‌رساند، هم چنان که آیه
(تَعالی عَمّا یَقولونَ عُلُوًّا کَبیراً) بدان دلالت دارد، زیرا کلمه
(عُلُوًّا کَبیراً) مفعول مطلق است برای کلمه تعالی، که به جای تعالیا به کار رفته، پس خدای سبحان، هم علی است و هم متعال، اما اینکه گفتیم: علی است، برای اینکه او بر هر چیزی علو و
سلطنت دارد و اما اینکه گفتیم: متعال است، برای اینکه نهایت درجه علو را دارد، چون علو او از هر علوی بزرگ‌تر است، پس او آن چنان عالیی است که بر هر عالی دیگر از هر جهت تسلط دارد.
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «متعال»، ج۳، ص۲۳۳.
