مباحث فی علوم القرآن (مناع القطان)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتاب مباحث فی علوم القرآن نوشته
مناع خلیل القطان ؛ رئیس
دانشکده علوم قضایی ریاض عربستان و به
زبان عربی و در موضوع علوم قرآنی است.
مؤلف در این کتاب سعی نموده است که بیشتر مباحث علوم قرآن را مطرح و بررسی نماید از جمله: تعریف علوم قرآن- وحی-
اسباب نزول - نزول قرآن جمع آوری قرآن- قواعدی که مفسر به آن نیاز دارد، معرفی مفسران مشهور و... روش وی در کتاب، این است که پس از طرح موضوع بحث بعضی از نظرات موافق و مخالف را ذکر آنگاه نظر خود را ارائه می‌نماید این کتاب تا کنون سه مرتبه به چاپ رسیده و همانطوریکه مؤلف آن در مقدمه چاپ سوم می‌گوید در چاپ دوم و سوم سعی نموده نواقص آن را برطرف و بعضی از مطالب را به آن بیفزاید. از جمله مباحثی که در این کتاب مطرح شده ولی در دیگر کتابها کمتر یافت می‌شود بحث مثالهای قرآن و جدلهای آن است. که با ذکر شواهدی از قرآن به خوبی مورد بررسی قرار گرفته است.
کتاب دارای دو مقدمه (چاپ دوم و سوم) و ۲۶ فصل می‌باشد فهرست کلی مطالب فصول آن به قرار زیر است: تعریف
علوم قرآنی و چگونگی سیر تکاملی آن، قرآن (تعریف و اسامی آن)،
وحی (کیفیت و اقسام آن)،
مکی و
مدنی ، شناخت اولین و آخرین آیه و
سوره ایی که نازل شده، اسباب نزول، نزول قرآن،
جمع آوری قرآن و ترتیب آن، نزول قرآن بر هفت حرف، قرائت‌ها و قاریان (قرآن)، قواعدی که مفسر به آن نیاز دارد، فرق بین
محکم و
متشابه ،
عام و
خاص ،
ناسخ و
منسوخ ،
مطلق و
مقید ،
منطوق و
مفهوم ،
اعجاز قرآن ، مثالهای قرآن،
قسم‌های قرآن ،
جدل قرآن ، قصه‌های قرآن، ترجمه قرآن،
تفسیر و تاویل، شروط
مفسر و آداب آن، سیر تطور و تکامل تفسیر، معرفی بعضی از مفسران مشهور.
برخی از ویژگی‌های کتاب به شرح ذیل است:
۱. فصل هفدهم: در این فصل پیرامون
اعجاز قرآن بحث می‌نماید و یکی از موارد اعجاز که اعجاز علمی قرآن مورد بررسی قرار داده آیاتی را که از آنها اعجاز علمی استفاده می‌شود ذکر می‌نمایند.
۲. فصل سوم: در این فصل بعد از بیان معنی
وحی شبهات منکرین وحی به خوبی بیان و جواب آنها داده شده است.
۳. فصل دوم: در تعریف قرآن- پس از بیان اسماء و صفات قرآن- فرق بین
حدیث قدسی ،
حدیث نبوی و قرآن- همراه با شواهدی از کلام
پیامبر صلی‌الله‌علیه و‌آله‌وسلّم توضیح داده شده است.
۴. فصل پنجم- شناخت اولین و آخرین
آیه و سوره ایی که بر پیامبر نازل شده- سه فائده برای شناخت آنها ذکر می‌نماید.
۵. فصل یازدهم: قواعدی که
مفسر به آن نیاز دارد. در این فصل پس از بررسی قواعد مذکور بعضی از افعال که دارای معنای نزدیکی به یکدیگر می‌باشند همچون
خوف و
خشیت ابتاء و
اعطاء و... مورد بررسی قرار گرفته است.
۶. فصل هیجدهم: مثالهای قرآن- در این قسمت پس از تعریف
مثل و اقسام آن انواع مثل‌ها را همراه با ذکر نمونه شرح می‌دهند و در پایان ۸ فایده برای آوردن مثال ذکر می‌کنند.
۷. فصل بیستم: در این فصل جدلهای قرآن را مورد بررسی قرار می‌دهند. از جمله روش قرآن در
مناظره و انواع
مناظرات قرآنی .
این کتاب به
زبان عربی و یک جلد است که شامل ۴۰۰ صفحه و دارای مشخصات ذیل است: ۱. کاغذ: اعلاء ۲. نوع چاپ: کامپیوتری ۳. جلد: گالینگور ۴. نوبت چاپ: سوم ۵.
تاریخ انتشار: سال ۱۴۲۱ هجری قمری ۶. ناشر: مؤسسة الرسالة للطباعة و النشر،
بیروت ۷. دارای دو مقدمه از طرف مؤلف ۸.دارای فهرست موضوعات و منابع ۹. هرکجا در متن نامی از افراد برده شود در اکثر مواقع، در پاورقی شرح مختصری برای او ارائه می‌دهد. ۱۰. نام کتاب: مباحث فی علوم القرآن. ۱۱. مؤلف:
مناع خلیل القطان
نرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
