مأق (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مَأْق از
واژگان نهج البلاغه به معنای طرف پائين چشم است و جمع آن
مَآقی (به فتح میم) است و فقط یکبار در
خطبه ۱۵۵ آمده است.
مَأْق (مثل عقل) به معنای طرف پائين چشم است. در
اقرب الموارد آمده: «مَأْق العين: طرفها ممَّا يلي الانف و هو مجرى الدمع.»
جمع آن مآقى است.
امام (صلوات‌الله‌علیه) در وصف
خفاش فرموده:
«فَإِذَا أَلْقَتِ الشَّمْسُ قِنَاعَهَا، ... أَطْبَقَتِ الاَْجْفَانَ عَلَى مَآقِيهَا، وَ تَبَلَّغَتْ بِمَا اكْتَسَبَتْهُ مِنَ الْمَعَاشِ فِي ظُلَمِ لَيَالِيهَا. فَسُبْحَانَ مَنْ جَعَلَ اللَّيْلَ لَهَا نَهَاراً وَ مَعَاشاً، وَ جَعَلَ النَّهَارَ لَهَا سَكَناً وَ قَرَاراً!» «چون
آفتاب چارقد خود را انداخت (و عالم روشن شد) خفّاش پلک‌هاى خود را بر پائين چشم خود مى‌گذارد (چشم‌ها را مى‌بندد) و اكتفا مى‌كند به آن طعامى كه در تاريكی‌هاى
شب به دست آورده است. منزّه است خداوندى كه شب را براى آنها روز و موقع به دست آوردن معاش و روز را هنگام راحتى و آرامش آنها قرار داد.»
(شرح‌های خطبه:
)
این کلمه فقط يكبار در «
نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «مأق»، ج۲، ص۹۵۸.
