• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

لِهْمیم (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





لَهاميم (به فتح) از واژگان نهج البلاغه جمع لِهْمیم به معنای اسب اصيل و پيشتاز و انسان اصيل و بزرگوار است و مراد از آن اصالت و بزرگوارى و آزادگى می‌باشد.
امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) خطاب به یارانش از این کلمه استفاده نمودند.



لَهاميم جمع لِهْميم (به کسر اول) به معنای اسب اصيل و پيشتاز و انسان اصيل و بزرگوار است.
در لغت آمده: «اللِهْميْم: السّابق الجَواد مِن الخَيل وَ النّاس.»


برخی از مواردی که در «نهج البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - لَهاميمُ - خطبه ۱۰۶ (خطاب به یارانش)

امام (صلوات‌الله‌علیه) به يارانش در صفین كه اتباع معاویه را از جاى خود حركت داده و وادار به عقب نشينى كردند فرمود:
«وَ أَنْتُمْ لَهاميمُ الْعَرَبِ، وَ يَآفيخُ الشَّرَفِ، وَ الاَْنْفُ الْمُقَدَّمُ، وَ السَّنامُ الاَْعْظَمُ.»
«با اين كه شما از بزرگان و سرشناسان عرب و از سران شرف هستيد. برازندگى شما در چهره اجتماع همچون بينى است در صورت و همچون كوهان بلند و عظيم است بر پشت شتران.»

۲.۲ - لَهاميمُ - خطبه ۱۲۴ (خطاب به یارانش)

و در خطبه ۱۲۴ فرموده:
«أَنْتُمْ لَهاميمُ الْعَرَبِ، وَ السَّنامُ الاَْعْظَمُ، إِنَّ في الْفِرارِ مَوْجِدَةَ اللهِ، وَ الذُّلَّ اللاّزِمَ.»
«شما بزرگان عربيد و شرافتمندان برجسته؛ در فرار، غضب و خشم خداست و ذلّت هميشگى و ننگ جاويدان لَهاميم جمع لِهْميم به كسر اول به معنى اسب اصيل و پيشتاز و انسان اصيل و بزرگوار است.
در لغت آمده: «اللِهْمِيْم: السّابقِ الجَواد مِنَ الخَيل وَ النّاس.»
«يافيخ» جمع يافوخ يعنى قسمت بالاى سر انسان، مراد از هر دو كلمه اصالت و بزرگوارى و آزادگى است، خلاصه كلام آن است كه «شما انسان‌هاى اصيل عرب و قلّه شرافت و پيشقدم در بزرگوارى و بلند مرتبه بزرگ هستيد، و در فرار، خشم خدا و ذلّت هميشگى هست.»



از مادّه الهام چهار مورد در «نهج البلاغه» به کار رفته است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۹۵۲.    
۲. طریحی نجفی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت الحسینی، ج۶، ص۱۷۱.    
۳. شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۵، ص۱۰۰.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۲۳۹، خطبه ۱۰۶.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۲۰۵، خطبه ۱۰۵.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۵۵، خطبه ۱۰۷.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۷۷، خطبه ۱۰۷.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۵.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۶.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۴، ص۵۰۵.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۲۷۶.    
۱۲. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۱۸۰.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۲۸۱، خطبه ۱۲۴.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۶، خطبه ۱۲۰.    
۱۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۸۱، خطبه ۱۲۴.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۶۹، خطبه ۱۲۴.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۲۴.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۲۸.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۵، ص۲۶۸.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۱۶۲.    
۲۱. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۶.    
۲۲. شرتونی، سعدی، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۵، ص۱۰۰.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۳۸۴، خطبه ۱۷۳.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «لهم»، ج۲، ص۹۵۲.    






جعبه ابزار