• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

لَمْع (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





لَمْع (به فتح لام و سکون میم) از واژگان نهج البلاغه به معنای روشن شدن است.



لَمْع (مثل عقل) و لَمَعان (مثل جريان) به معنای روشن شدن هستند. «لَمَعَ‌ البرقُ‌ لَمْعاً و لَمَعَاناً: اضاءَ» التماع نيز به معنای روشن شدن است.


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - وصف رسول - خطب ۹۳

امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرموده: «فَهُوَ ... و سِراجٌ لَمَعَ ضَوْؤُهُ، وَ شِهابٌ سَطَعَ نورُهُ.» «چراغى است كه نورش دميده و شهابى است كه روشنيش بلند گرديده است.»

۲.۲ - خلافت - خطبه ۱۵۲

و درباره خلافت خويش فرموده: «فَقَدْ طَلَعَ طالِعٌ، وَ لَمَعَ لامِعٌ، وَ لاحَ لائِحٌ، وَ اعْتَدَلَ مائِلٌ، وَ اسْتَبْدَلَ اللهُ بِقَوْم قَوْماً، وَ بِيَوم يَوْماً.» «طلوع كرد طلوع كننده‌اى، روشن شد روشن شونده‌اى، آشكار شد آشكار شونده‌اى، و راست شد كجى و عوض گرفت خداوند قومى را به جاى قومى و روزى را به جاى روزى.»
گويند: آن‌را بعد از قتل عثمان فرموده است.

۲.۳ - دعا - حکمت ۲۶۷

امیرالمومنین (علیه‌السلام) در حکمت ۲۶۷ فرمود: «اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ أَنْ تَحْسُنَ فِي لاَمِعَةِ الْعُيُونِ عَلاَنِيَتِي، وَ تَقْبُحَ فِيَما أُبْطِنُ لَكَ سَرِيرَتيِ.» «بار پروردگارا! به تو پناه مى‌برم! از اين كه ظاهرم را در چشم‌ها نيكو جلوه دهى و باطنم را در پيشگاهت زشت سازى.»
«لامعة العيون» روشنائى چشم‌ها يعنى در آشكار.

۲.۴ - انس بن مالک - حکمت ۳۰۲

هنگامى كه امام عليه السلام وارد بصره شد انس بن مالک را خواست تا نزد طلحه و زبیر برود و آن‌چه را كه از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) درباره آن‌ها شنيده به آن‌ها يادآورى كند. انس از اين مأموريّت سرپيچى كرد و به خدمت امام عليه السلام آمد و گفت: من آن را فراموش كرده‌ام؛ امام فرمود: «فَضَرَبَكَ اللهُ بِها بَيْضاءَ لامِعَةً لا تُوارِيها الْعِمامَةُ.» «خداوند سرت را به سفيدى روشنى مبتلا كند كه عمامه آن را نتواند پوشانيد.»
در «عمم- عمامه» گذشت. «بَيْضَاءَ لاَمِعَةً» به معنای سفيدى آشكار است.

مواردى از ماده لمع در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۹۵۰.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت الحسینی، ج۴، ص۳۸۸.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۵، ص۹۰.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۲۱۴، خطبه۹۳.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۸۶، خطبه۹۲.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۳۹، خطبه۹۴.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۰۱، خطبه۹۴.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۸۲۹.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۸۳۳.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۴، ص۲۶۳.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۱۱۰.    
۱۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۶۲.    
۱۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۳۲۷، خطبه۱۵۲.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۵۴، خطبه۱۴۸.    
۱۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۱۲، خطبه۱۵۲.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۲۳، خطبه۱۵۲.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۴۲۹.    
۱۸. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۱۵۳.    
۱۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۴۲۹.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۵۲.    
۲۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۱۸۴.    
۲۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۱۵۳.    
۲۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۸۴۵، حکمت۲۶۷.    
۲۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۲۲۰، حکمت۲۷۶.    
۲۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۲۴، حکمت۲۷۶.    
۲۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۰۷، حکمت۲۷۶.    
۲۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۵۳.    
۲۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۵۳.    
۲۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۴، ص۳۱۷.    
۳۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۳۶۶.    
۳۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۱۶۷.    
۳۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص، حکمت۳۰۲.    
۳۳. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۲۲۸، حکمت۳۱۱.    
۳۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۳۰، حکمت۳۱۱.    
۳۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۱۵، حکمت۳۱۱.    
۳۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۷۵.    
۳۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۷۵.    
۳۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۴، ص۵۳۹.    
۳۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۳۹۹.    
۴۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۲۱۷.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «لمع»، ج۲، ص۹۵۰.    






جعبه ابزار