• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

لَمْس (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





لَمْس (به فتح لام و سکون میم) از واژگان نهج البلاغه به معنای دست مالیدن است.
مُلاَمَسَةِ النِّسَاء کنایه از مقاربت است.
مواردى متعدد از آن در «نهج البلاغه» آمده است.



لَمْس (مثل عقل) به معنای دست ماليدن است.
«لَمَسَهُ‌ لَمْساً: مسَّهُ‌ بيدهِ‌.»
در «لمس» طلب ملحوظ است كه دست ماليدن براى دانستن است، لذا التماس را طلب معنى كرده‌اند.
«ملامسه زنان» كنايه از مقاربت است.


برخی از مواردی که در «نهج البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - مُلامَسَةِ - خطبه ۱۸۶ (حق تعالی)

امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره حق تعالى فرموده:
«وَ طَهُرَ عَنْ مُلامَسَةِ النِّساءِ. ... وَ لا تُدْرِكُهُ الْحَواسُّ فَتُحِسَّهُ، وَ لا تَلْمِسُهُ الاَْيْدي فَتَمَسَّهُ.»
«از مقاربت زنان پاک است، حواس او را درک نمى‌كند تا حسّ نمايد و بداند و دست‌ها او را لمس نمى‌كنند تا دست بزنند.»

۲.۲ - الْـتَمِسوا - خطبه ۹۱ (درباره خلافت)

آن‌گاه كه بعد از قتل عثمان به آن حضرت براى بیعت روى آوردند فرمود:
«دَعوني وَ الْـتَمِسوا غَيْري; فإِنّا مُسْتَقْبِلونَ أَمْراً لَهُ وُجوهٌ وَ أَلْوانٌ; لا تَقومُ لَهُ الْقُلوبُ.»
«مرا بگذاريد و كس ديگرى را براى خلافت بطلبيد كه ما روبرو با كارى هستيم كه وجوه گوناگون دارد و مردم تحمّل آن‌را ندارد.» ظاهرا اشاره است به كارهاى باطلى كه مى‌بايست اصلاح شوند.


۲.۳ - فَلْيُلامِسْ - حکمت ۴۱۰ (موعظه)

در حکمت ۴۱۰ فرموده:
«فإِذا نَظَرَ أَحَدُكُمْ إِلَى امْرَأَة تُعْجِبُهُ فَلْيُلامِسْ أَهْلَهُ.»
«هرگاه يكى از شما نگاهش به زن صاحب جمالى افتاد، با همسر خود آميزش كند.» كه در «طمح» گذشت، منظور از ملامست نزديكى است.



مواردى از آن در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۹۴۹.    
۲. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ط دارالقلم، ص۷۴۷.    
۳. طریحی نجفی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت الحسینی، ج۴، ص۱۰۴.    
۴. شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۵، ص۸۸.    
۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۴۲۶، خطبه ۱۸۶.    
۶. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۴۵، خطبه ۱۸۱.    
۷. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۷۴، خطبه ۱۸۶.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۲۵، خطبه ۱۸۶.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۲۶۶.    
۱۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۲۹۰.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۷، ص۲۰۹.    
۱۲. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۱، ص۸۸.    
۱۳. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۸۰.    
۱۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۲۰۹، خطبه ۹۱.    
۱۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۸۲، خطبه ۹۰.    
۱۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۳۶، خطبه ۹۲.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۹۷، خطبه۹۲.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۸۰۶.    
۱۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۸۰۷.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۴، ص۲۰۴.    
۲۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۶۳.    
۲۲. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۳۳.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۸۸۲، حکمت ۴۱۰.    
۲۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۲۵۴، حکمت ۴۲۰.    
۲۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۵۵۰، حکمت ۴۲۰.    
۲۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۴۱، حکمت ۴۲۰.    
۲۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۵۴.    
۲۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۵۴.    
۲۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۵، ص۳۹۰.    
۳۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۴۹۹.    
۳۱. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۶۳.    
۳۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۱۳۶، خطبه ۷۳.    
۳۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۱۱۳، خطبه ۵۲.    
۳۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۴۲۵، خطبه ۱۸۶.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «لمس»، ج۲، ص۹۴۹.    






جعبه ابزار