• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

لَقْم (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





لَقْم (به فتح لام و سکون قاف) از واژگان نهج البلاغه به معنای به سرعت خوردن است.
لَقَم (به فتح لام و قاف) به معنای راه بزرگ و جادّه آشكار است.
سه مورد از اين ماده در «نهج البلاغه» آمده است.



لَقْم به معنای به سرعت خوردن است.
لَقَم (مثل شَرَف) به معنای راه بزرگ و جادّه آشكار است.


برخی از مواردی که در «نهج‌ البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - يُلْقِمُنيهِ - خطبه ۱۹۲ (درباره خودشان)

امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره تقرّب خودش به رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرموده:
«وَ يُشِمُّني عَرْفَهُ، وَ كانَ يَمْضَغُ الشَّيْءَ ثُمَّ يُلْقِمُنيهِ، وَ ما وَجَدَ لي كَذْبَةً في قَوْل، وَ لا خَطْلَةً في فِعْل.»
«آن حضرت بوى خودش را به مشام من مى‌رسانيد، و طعام را مى‌جويد و به من به طور لقمه مى‌خورانيد، از من نه در كلامى دروغى شنيد و نه در كارى خطائى ديد.»

۲.۲ - اللَّقَمِ - خطبه ۵۵ (درباره مجاهدت خود)

و درباره تلاش در زمان آن حضرت فرموده:
«وَ لَقَدْ كُنّا مَعَ رَسولِ اللهِ (صلى‌الله‌عليه‌وآله)، نَقْتُلُ آباءَنا وَ أَبْناءَنا ... ما يَزيدُنا ذلِكَ إلاّ إِيماناً وَ تَسْليماً، وَ مُضِيّاً عَلَى اللَّقَمِ، وَ صَبْراً عَلى مَضَضِ الاْلَمِ.»
يعنى «كشتن پدران و پسران بر ما فقط ايمان و تسليم مى‌افزود و نيز رفتن بر جادّه حقّ و صبر برگزيدن درد را اضافه مى‌كرد.» «لقم» (مثل شرف) راه بزرگ و جادّه آشكار است. «مضض» به معنای گزيدن است.


۲.۳ - لُقْمَة - خطبه ۵ (درباره زمامداری)

درباره زمامدارى بر مردم فرمود:
«وَ لُقْمَةٌ يَغَصُّ بِهَا آكِلُهَا.»
«و يا همانند لقمه‌اى است كه گلوگير مى‌شود.» در «غصص» گذشت.



سه مورد از اين ماده در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۹۴۷.    
۲. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ط دارالقلم، ص۷۴۵.    
۳. طریحی نجفی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت الحسینی، ج۶، ص۱۶۳.    
۴. فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، القاموس المحیط، ص۱۱۵۸.    
۵. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۱۲، ص۵۴۶.    
۶. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۴۷۴، خطبه ۱۹۲.    
۷. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۸۲، خطبه ۱۹۰.    
۸. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۰۰، خطبه ۱۹۲.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۶۷، خطبه ۱۹۲.    
۱۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۲۰.    
۱۱. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۲۸.    
۱۲. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۷، ص۴۹۹.    
۱۳. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۲، ص۳۵.    
۱۴. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۱۹۷.    
۱۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۱۱۶، خطبه ۵۵.    
۱۶. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۰۰، خطبه ۵۶.    
۱۷. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۹۲، خطبه ۵۶.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۱۶، خطبه ۵۶.    
۱۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۳۱۳.    
۲۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۳۱۴.    
۲۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۲، ص۶۳۰.    
۲۲. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۳۳۲.    
۲۳. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۳۳.    
۲۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۵۰، خطبه ۵.    
۲۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۳۵، خطبه ۵.    
۲۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۵۲، خطبه ۵.    
۲۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۵، خطبه ۵.    
۲۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۴۹.    
۲۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۵۲.    
۳۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱، ص۴۳۸.    
۳۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۳۸.    
۳۲. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۲۱۴.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «لقم»، ج۲، ص۹۴۷.    






جعبه ابزار