• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

لَبْس (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





لَبْس (به ضم لام و سکون میم) از واژگان نهج البلاغه به معنای خلط و مشتبه كردن است.
از مشتقات این واژه که در «نهج‌البلاغه» آمده اِلتِباس به معناى اشتباه است.



لَبْس به فتح اوّل به معنى خلط و مشتبه كردن باشد و فعل آن از باب ضرب يضرب آيد.


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - لَبَّسَ - حکمت ۳۹۵ (توصیه به عمار)

امام (صلوات‌الله‌علیه) آنگاه كه شنيد عمّار بن یاسر با مغیرة بن شعبه سخن مى‌گويد فرمود:
«دَعْهُ يَا عَمّارُ، فَإِنَّهُ لَمْ يَأْخُذْ مِنَ الدّينِ إِلاّ ما قارَبَتْهُ الدُّنْيا، وَ عَلَى عَمد لَبَّسَ عَلَى نَفْسِهِ، لِيَجْعَلَ الشُّبُهاتِ عاذِراً لِسَقَطاتِهِ.»
«اى عمّار! او را رها كن، چرا كه او از دین به مقدارى اخذ كرده كه به دنیا نزديكش سازد، و عمداً حق را بر خود مشتبه ساخته، تا شبهات را بهانه لغزش‌ها و خلاف‌هايش قرار دهد.» يعنى «از روى عمد كار را بر خود مشتبه كرده تا شبهات را براى لغزش‌هاى خود عذرى قرار دهد.»


۲.۲ - لَبَّسْتُ - خطبه ۱۰ (درباره خودشان)

التباس به معنى اشتباه است.
درباره خودش فرموده:
«و إِنَّ مَعِي لَبَصيرَتي. ما لَبَّسْتُ عَلَى نَفْسي، وَ لا لُبِّسَ عَلَيَّ.»
يعنى «بصیرت و بينش من با من است نه خودم را به اشتباه انداخته‌ام و نه چيزى بر من مشتبه شده است.»


چند مورد از این مادّه در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۹۲۹.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۴، ص۱۰۳.    
۳. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ط دارالقلم، ص۷۳۵.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۸۷۸، حکمت ۳۹۵.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۲۵۰، حکمت ۴۰۵.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۵۴۷، حکمت ۴۰۵.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۳۷، حکمت ۴۰۵.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۴۴.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۴۵.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۵، ص۲۹۳.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۴۸۶.    
۱۲. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۸.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۵۴، خطبه ۱۰.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۳۸، خطبه ۱۰.    
۱۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۵۴، خطبه ۱۰.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۹، خطبه ۱۰.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۷۶.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۶۸.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱، ص۴۸۲.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۶۳.    
۲۱. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۲۳۹.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۶۲، خطبه ۱۷.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۶۳۵، نامه ۳۱.    
۲۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۱۰۶، خطبه ۴۵.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «لبس»، ج۲، ص۹۲۹.    






جعبه ابزار