لَبَسنا (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
لَبَسنا:(وَ لَلَبَسْنا عَلَيْهِم مّا يَلْبِسونَ) «لَبَسنا» از مادّه
لِباس (به کسر لام) به معنای پوشیدنی است.
لبس (بر وزن درس) به معنى پرده‌پوشى و اشتباه كارى است.
و
لبس (بر وزن
قفل) به معنى پوشيدن
لباس است (
ماضی اول
لبس بر وزن
ضرب و ماضى دوم
لبس بر وزن
حسب مى‌باشد) و روشن است كه در آيه معنى اول اراده شده است.
يعنى اگر فرشته‌اى مى‌فرستاديم بايد به صورت و
سیرت انسانى باشد و در اين موقع به
عقیده آن‌ها ما مردم را به اشتباه و
خطا انداخته بوديم و همان نسبت‌هاى سابق را بر ما تكرار مى‌كردند، همان‌طور كه خود آن‌ها افراد نادان و بى‌خبر را به اشتباه و خطا مى‌افكنند و چهره حقيقت را بر آن‌ها مى‌پوشانند- بنا بر اين نسبت «
لبس» و پرده پوشى به خدا از
زاویه ديد آن‌ها است.
به موردی از کاربرد «
لَبَسنا» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ لَوْ جَعَلْناهُ مَلَكًا لَّجَعَلْناهُ رَجُلًا وَ لَلَبَسْنَا عَلَيْهِم مّا يَلْبِسونَ) «اگر او را فرشته‌اى قرار مى‌داديم، به
یقین وى را به صورت انسانى در مى‌آورديم؛ باز به پندار آنان، كار را بر آن‌ها مشتبه مى‌ساختيم؛ همان طور كه آن‌ها بر ديگران مشتبه مى‌سازند.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
امر دعوت الهى جز به اين صورت نمى‌گيرد كه با اختيار بندگان و بدون اجبار آنان انجام پذيرد.
بنا بر اين، چاره‌اى جز اين نيست كه
رسول و حامل
رسالت پروردگار يكى از همين مردم باشد تا با آنان به
زبان خودشان
حرف بزند تا
سعادت را با
اطاعت و يا
شقاوت را با مخالفت اختيار نمايند، نه اين‌كه با فرستادن آيتى آسمانى آنان را وادار و مجبور به قبول دعوت خود نمايد اگرچه خداوند قادر به انزال چنين آيتى هم هست.
براى اين‌كه
غرض از رسالت جز به آن‌چه گفتيم حاصل نمى‌شود، هم چنان كه فرمود:
(لَعَلَّكَ باخِعٌ نَفْسَكَ أَلّا يَكونوا مُؤْمِنِينَ، إِنْ نَشَأْ نُنَزِّلْ عَلَيْهِمْ مِنَ السَّماءِ آيَةً فَظَلَّتْ أَعْناقُهُمْ لَها خاضِعينَ) بنا بر اين اگر خداى تعالى تقاضاى كفار را مى‌پذيرفت و فرشته‌اى به عنوان رسالت بر آنان نازل مى‌فرمود باز هم
حکمت اقتضا مى‌كرد كه همان فرشته را هم به صورت بشرى مثل خودشان نازل فرمايد، تا كسانى از اين معامله سود برده و زيانكارانى خاسر شوند، و
حق و
باطل را بر خود و اتباع خود مشتبه كنند.
هم چنان كه با
رسول هم‌جنس و هم‌نوع خود مى‌كردند، و خدا هم اين اختيارشان را امضا مى‌كرد و كار را بر آنان مشتبه مى‌نمود، همان‌طورى كه خود مى‌كردند. هم چنان كه فرموده:
(فَلَمَّا زاغوا أَزاغَ اللَّهُ قُلوبَهُمْ) .
پس، فرستادن ملائكه به عنوان رسالت،
اثر بيشترى از فرستادن رسول بشرى ندارد بنا بر اين، پيشنهاد و درخواست مزبور كه گفتند:
(لَوْ لا أُنْزِلَ عَلَيْهِ مَلَكٌ) بيش از درخواست امر لغوى نيست، و آن نتايجى كه آنان در نظر داشتند بر آن مترتب نمى‌شود، اين بود معناى جمله
(وَ لَوْ جَعَلْناهُ مَلَكاً لَجَعَلْناهُ رَجُلًا وَ لَلَبَسْنا عَلَيْهِمْ ما يَلْبِسونَ).
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «کلتم»، ج۴، ص ۱۴۸.
