نمیدانم به گمانم به زودی خواهم دانست که: آل حصن مردانند یا زنان. و خداوند فرموده: لا یَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ... وَ لا نِساءٌ مِنْ نِساءٍ(...هرگز گروهى از مردان شما گروه ديگرى را مسخره نكنند...و نه زنانى زنان ديگر را...) گاهی زنان نیز داخل قوماند به تبعیّت زیرا قوم هر پیامبر شامل مردان و زنان است، همچنین است قول راغب در مفردات. در اقرب الموارد گوید: جماعت مردان را قوم گفتهاند که آنها قائم و متصدی به کارهای مهمّاند، این لفظ مذکّر و مؤنّث آید گویند: «قام القوم و قامت القوم» [۱۲]
شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ذیل واژه.
در مجمع ذیل آیه فوق فرموده: خلیل گفته: قوم به مردان اطلاق میشود نه به زنان چون بعضی با بعضی به کارها قیام میکنند.ناگفته نماند: در آیه فوق زنان به قرینه مقابله داخل در قوم نیستند ولی در آیات دیگر قطعا زنان داخل در قوماند مثل: قَدْ بَیَّنَّا الْآیاتِ لِقَوْمٍ یُوقِنُونَ (...ولى ما به اندازه كافى آيات و نشانهها را براى اهل يقين و حقيقت جويان روشن ساختهايم.) مِثْلُ ما اَصابَ قَوْمَ نُوحٍ اَوْ قَوْمَ هُودٍ اَوْ قَوْمَ صالِحٍ وَ ما قَوْمُ لُوطٍ مِنْکُمْ بِبَعِیدٍ(...كه قوم نوح يا قوم هود يا قوم صالح گرفتار شدند، گرفتار شويد. و سرزمين قوم لوط از شما چندان دور نيست.) نمیشود مراد از قوم در این آیات فقط مردان باشند لذا باید برای اخراج زنان قرینه داشته باشیم. بدین جهت راغب گفته: در تمام قرآن از قوم مردان و زنان اراده شدهاند و حقیقت آن برای مردان است، ولی قاموس معنای اولی آن را «الجماعة من الرّجال و النّساء معا» گفته است. اقرب الموارد گفته: قوم انسان اقربای اوست که با او در جدّ واحد جمع میشوند، گاهی انسان در میان اجانب واقع میشود مجازا و به جهت مجاورت آنها را قوم خود میداند، از این استعمال در قرآن بسیار یافته است. [۲۸]
شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ذیل واژه.
• قرشی بنابی، علیاکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «قوم»، ج۶، ص۶۷. ردههای این صفحه : مفردات قرآن | واژه شناسی واژگان سوره بقره | واژه شناسی واژگان سوره حجرات | واژه شناسی واژگان سوره هود |