قَسْو (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قَسْو،
قَسْوَة و
قَسَاوَت (به فتح فاف) یکی از
مفردات نهج البلاغه به معنای سختی
قلب و
سنگدلی است.
شش مورد از این ماده در
نهج البلاغه آمده است.
قَسْو،
قَسْوَة و
قَسَاوَتبه معنای سختی قلب و سنگدلی آمده است. گویند:
«قَسَا قَسْواً ... صلب و غلظ» صلابت هر چیز را نیز قسوه گویند.
به برخی از مواردی که در
نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:
امام (صلوات‌الله‌علیه) در
مذمت یارانش فرموده است:
«مَا عَزَّتْ دَعْوَةُ مَنْ دَعَاكُمْ، وَ لاَ اسْتَرَاحَ قَلْبُ مَنْ قَاسَاكُمْ»؛
یعنی «عزیز نمی‌شود دعوت کسی که شما را دعوت کند (چون جواب نخواهید داد) و راحت نمی‌شود قلب کسی که شما را معالجه کند و درباره شما زحمت کشد».
«مقاساة» مجاهده و تاش کردن و قهر کردن.
به بعضی از فرمانداران می‌نویسد:
«فَإِنَّ دَهاقِينَ أهْلِ بَلَدِكَ شَكَوْا مِنْكَ غِلْظَةً وَ قَسْوَةً وَ احْتِقاراً وَ جَفْوَةً... وَدَاوِلْ لَهُمْ بَيْنَ الْقَسْوَةِ وَ الرَّأْفَةِ...»؛
«دهقانان دیار تو از تو
شکایت کرده‌اند که بی‌رحم و سخت‌دل است و مردم را
تحقیر کرده و
جفا می‌کند، نوبت دار کن میان سختدلی و رافت را، گاهی سخت گاهی مهربان باش».
در
خطبه ۱۰۷ فرموده است:
«وَ الصُّخُورِ الْقَاسِيَةِ»؛
یعنی «سنگ‌های سخت».
این ماده شش بار در نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «قسو»، ج۲، ص۳۶۲.
