قَذیٰ (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قَذیٰ از
واژگان نهج البلاغه به معنای تراشه، دانه‌گاه و خار و نحو آن است.
از این ماده چهار مورد در «
نهج‌البلاغه» آمده است.
قَذیٰ به معنای تراشه، دانه‌گاه و خار و نحو آن است.
در
اقرب الموارد گوید: قذی آنست که در
چشم و در
شراب افتد، مانند کاه و غیره.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره صبر خویش بر غصب خلافت فرموده است:
«فَصَبَرتُ وَ في الْعَيْنِ قَذىً، وَ في الحَلْقِ شَجاً، أرى تُرَاثي نَهْباً.» «صبر کردم در حالی که گویی در چشمم تراشه و در گلویم
استخوان مانده بود، میدیدم که میراثم (
خلافت) غارت می‌شود.»
امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) در
حکمت ۲۰۳ فرموده است:
«أَغْضِ عَلَى الْقَذَى وَ الاَْلَمِ تَرْضَ أَبَداً.» «
چشم خود را بر خاشاک و رنج‌ها فرو بند تا هميشه راضى باشى.»
و نیز فرموده است:
«وَ أَغْضَيْتُ عَلَى القَذَى.» «چشم‌هاى پر از خاشاک را فرو بستم.»
درباره مردگان فرموده است:
«فَلَوْ مَثَّلْتَهُمْ بِعَقْلِكَ... لَرَأَيْتَ أَشْجانَ قُلوب، وَ أَقْذاءَ عُيون، لَهُمْ في كَلِّ فَظاعَة صِفَةُ حال لا تَنْتَقِلُ.» «اگر اهل قبور را در
عقل خویش تصوّر کنی... غم‌های قلب‌ها خواهی دید و خارهای چشم، برای آنها در هر هولناکی حالتی دائم هست.»
مواردی از این مادّه در نهج البلاغه به کار رفته است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «قذی»، ج۲، ص۸۴۸.
