• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قناعت (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: قناعت (مفردات نهج البلاغه (جلد ۲))
مقالات مرتبط: قنع (مفردات‌قرآن)، قانع (لغات‌قرآن)، قناعت.


قَنَاعَه و قَنعان (به فتح قاف) از واژگان نهج البلاغه به معنای خوشنودی است به آنچه در دست انسان است.
مواردی از این ماده در نهج‌ البلاغه آمده است.


قَنَاعَه و قَنعان
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۸۱.    
[۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۴، ص۲۸۴.    
به معنای خوشنودی است به آنچه در دست هست. «القَنَاعة: الرضا بالقسم»
[۳] شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۴، ص۴۲۶.    


به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - حکمت ۳۹

امام علی (علیه‌السلام) در حکمت ۳۹ فرموده است: «طُوبَى لِمَنْ ذَكَرَ الْمَعَادَ، وَ عَمِلَ لِلْحِسَابِ، وَ قَنِعَ بِالْكَفَافِ، وَ رَضِيَ عَنِ اللهِ.»
[۴] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۷۸۱، حکمت ۳۹.    
[۵] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۶۲، حکمت ۴۴.    
[۶] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۷۷، حکمت ۴۴.    
(خوشا به حال كسى كه به ياد معاد باشد، و براى روز حساب عمل كند، و به مقدار كفايت قناعت نمايد، و از خدا راضى باشد.)
[۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۴۵، حکمت۴۴.    
[۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۹۹.    
(شرح‌های حکمت:
[۹] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۵۰.    
[۱۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۲، ص۲۹۳.    
[۱۱] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۸۲.    
[۱۲] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۱۷۱.    
)

۲.۲ - حکمت ۵۲

در حکمت ۵۲ فرموده است: «الْقَناعَةُ مالٌ لاَ يَنْفَدُ»
[۱۳] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۸۳، حکمت ۵۲.    
[۱۴] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۱۶۴، حکمت ۵۷.    
[۱۵] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۷۸، حکمت ۵۷.    
[۱۶] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۶۰، حکمت ۳۳۹.    
[۱۷] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۲۶۶، حکمت ۴۷۵.    
[۱۸] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۵۵۹، حکمت ۴۷۵.    
(قناعت، ثروت پايان ناپذير است.)
[۱۹] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۴۷، حکمت ۵۷.    
[۲۰] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۵۸.    
[۲۱] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۵۳، حکمت ۴۷۵.    
[۲۲] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۸۹.    
(شرح‌های حکمت:
[۲۳] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۵۹.    
[۲۴] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۱۲، ص۳۵۵.    
[۲۵] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۹۶.    
[۲۶] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۱۹۲.    
) (شرح‌های حکمت:
[۲۷] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۸۹.    
[۲۸] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۱۵، ص۷۰۵.    
[۲۹] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۵۴۱.    
[۳۰] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۲۶۴.    
)

۲.۳ - نامه ۵۳

در نامه ۵۳ فرموده است: «قَانِعاً وَ مُعْتَرّاً»
[۳۱] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۱۸، نامه ۵۳.    
[۳۲] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۴۳۸، نامه ۵۳.    
[۳۳] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص، نامه ۵۳.    
یعنی قانع وسائل.
[۳۴] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۸۵.    
[۳۵] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۶۲.    
(شرح‌های نامه:
[۳۶] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۸۳.    
[۳۷] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۱، ص۶۲.    
[۳۸] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۲۷۷.    
[۳۹] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۷، ص۸۶.    
)

مواردی از این ماده در نهج البلاغه آمده است.

۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۸۱.    
۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۴، ص۲۸۴.    
۳. ↑ شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۴، ص۴۲۶.    
۴. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۷۸۱، حکمت ۳۹.    
۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۶۲، حکمت ۴۴.    
۶. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۷۷، حکمت ۴۴.    
۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۴۵، حکمت۴۴.    
۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۹۹.    
۹. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۵۰.    
۱۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۲، ص۲۹۳.    
۱۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۸۲.    
۱۲. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۱۷۱.    
۱۳. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۸۳، حکمت ۵۲.    
۱۴. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۱۶۴، حکمت ۵۷.    
۱۵. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۷۸، حکمت ۵۷.    
۱۶. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۶۰، حکمت ۳۳۹.    
۱۷. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۲۶۶، حکمت ۴۷۵.    
۱۸. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۵۵۹، حکمت ۴۷۵.    
۱۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۴۷، حکمت ۵۷.    
۲۰. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۵۸.    
۲۱. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۵۳، حکمت ۴۷۵.    
۲۲. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۸۹.    
۲۳. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۵۹.    
۲۴. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۱۲، ص۳۵۵.    
۲۵. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۹۶.    
۲۶. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۱۹۲.    
۲۷. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۸۹.    
۲۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۱۵، ص۷۰۵.    
۲۹. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۵۴۱.    
۳۰. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۲۶۴.    
۳۱. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۱۸، نامه ۵۳.    
۳۲. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۴۳۸، نامه ۵۳.    
۳۳. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص، نامه ۵۳.    
۳۴. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۸۵.    
۳۵. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۶۲.    
۳۶. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۸۳.    
۳۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۱، ص۶۲.    
۳۸. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۲۷۷.    
۳۹. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۷، ص۸۶.    


• قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «قناعت»، ج۲، ص۸۸۱.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان حکمت 339 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان حکمت 39 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان حکمت 52 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نامه 53 نهج البلاغه
جعبه ابزار