قصص ابلیس
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قصص ابلیس، آیات گزارشگر نقش
ابلیس در ماجرای
هبوط حضرت آدم را می‌گویند.
گفته شده «
ابلیس » از
لغت یونانی «دیابلوس» به معنای «
نمام» و «مفتری» است.
فیروزآبادی در کتاب
قاموس می‌گوید: ابلیس از ماده «بلس» است؛ یعنی کسی که
نیکی نزد او نباشد یا کسی که از او بدی به مردم رسد.
فیروزآبادی سپس می‌افزاید: شاید «ابلیس» کلمه اعجمی باشد.
اما
زمخشری و صاحب
لسان العرب به اعجمی بودن «ابلیس» تصریح کرده‌اند. در متون یونانی
انجیل ، غالبا «ابلیس» به
صیغه جمع استعمال شده است.
مراد از ابلیس در
قرآن مجید ، موجودی است زنده، باشعور،
مکلف ، نامرئی و فریبکار که از امر
خداوند سرپیچی کرد و به
آدم سجده نکرد و در نتیجه رانده و مستحق
عذاب و
لعن شد.
در قرآن اغلب از «ابلیس» به «
شیطان » تعبیر شده و فقط در یازده جا کلمه «ابلیس» به کار رفته است. در تمام موارد بیان
داستان حضرت آدم - جز یک مورد - از ابلیس سخن به میان آمده است؛ با این توضیح که همه
فرشتگان به فرمان
پروردگار به آدم سجده کردند؛ اما ابلیس خودداری کرد و متکبرانه گفت:
آفرینش من از
آتش و
آفرینش آدم از
خاک است؛ من بر او برتری دارم و نباید به او سجده کنم.
خداوند نیز او را از درگاه خود راند و فرمود: «تا روز جزا
لعنت من بر او باد! » ابلیس نیز گفت: من نیز در مقام گمراه کردن
بنی آدم برخواهم آمد و جز بندگان مخلصت هیچ کس از
وسوسه من سالم نخواهد ماند. او به وسوسه آدم و
حوا پرداخت و وسیله بیرون راندن ایشان را از
بهشت فراهم کرد. این
قصه در سوره‌های
بقره ،
اعراف ،
حجر ،
بنی اسرائیل ،
کهف ،
شعراء و
ص مسطور است.
قرآن مجید در یک مورد دیگر از ابلیس بدون اشاره به
داستان حضرت آدم علیه‌السّلام یاد کرده است؛ آن جاکه می‌فرماید: «ابلیس گمان خود را درباره ایشان (مردم
سبا ) محقق ساخت و او را جز عده‌ای از مؤمنان پیروی کردند». .
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «قصص ابلیس».
