قرابت رضاعی بین دو طفل

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

مشهور فقهای امامیه در تحقق قرابت رضاعی بین دو طفل ، واحد بودن فحل را شرط دانسته‌اند و در غیر این صورت، هیچ گونه قرابت رضاعی یا حرمت نکاح را محقق نمی‌دانند؛ هر چند زن واحد باشد.

---

به موجب نظریه مشهور ، اتحاد فحل در مورد قرابت رضاعی بین دو طفل، هم شرط لازم است و هم شرط کافی؛ یعنی هرگاه زنی از شیر متعلق به یک شوهر پسری را با شرایط کامل شیر دهد و دختری را نیز با شرایط کامل از شیر متعلق به شوهر دیگری شیر بدهد، بین آن دو طفل قرابت رضاعی ایجاد نمی‌شود؛ زیرا ملاک تحقق قرابت رضاعی بین دو طفل، اتحاد فحل است.
به عکس، هرگاه از میان دو زن که در حبالۀ شوهر واحدی هستند، یکی پسری را و دیگری دختری را طبق شرایط شیر دهد، به رغم تعدد شیردهندگان، به دلیل واحد بودن فحل، بین آن دو طفل قرابت رضاعی ایجاد می‌شود. مستند این نظریه، عقیدۀ مشهور فقها و روایاتی است که این حکم از آنها استنباط می‌شود.

---

در مقابل نظریه مشهور، ابو علی طبری ، نویسنده تفسیر مجمع البیان معتقد است که در این مورد، اتحاد فحل شرط لازم نیست، بلکه اگر زن واحد باشد، به فرض تعدد شوهران، بازهم قرابت رضاعی به وجود می‌آید و موجب حرمت نکاح خواهد شد. به موجب این نظریه، اگر زنی با شیر متعلق به یک شوهر، دختری را، و با شیر متعلق به شوهر دیگر، پسری را شیر دهد، این دو طفل قرابت رضاعی پیدا می‌کنند و ازدواج بین آنها حرام می‌شود. مستند نظریۀ ابو علی طبرسی، عموماتی است که در مورد رضاع وجود دارد.

۲.۱ - مستند به روایت

از جمله روایت مذکور از رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم که فرموده‌اند: «یحرم من الرضاع ما یحرم من النسب» که با توجه به آن، چون طبق قاعدۀ حاکم بر نسب، بین اولاد متعدد یک زن که از شوهران متعدد باشند، قرابت نسبی به وجود می‌آید و از سوی دیگر، قواعد حاکم بر نسبت عینا بر رضاع نیز حاکم است، بین دو طفلی که از مادر واحدی شیر خورده‌اند، قرابت رضاعی به وجود می‌آید و موجب حرمت نکاح می‌شود. شهید ثانی پس از بیان دو نظریه مذکور می‌گوید: نظریه مرحوم طبرسی، قطع نظر از نصوص وارد در این مورد، کاملا موجه و منطقی است؛ ولی از نصوص وارد شده استنباط می‌شود که در نشر حرمت بین دو مرتضع اتحاد فحل ضروری است و از نظر اصول فقه ، نسبت این نصوص به عمومات (روایت فوق)، نسبت خاص به عام است. بنابراین، چاره‌ای جز تخصیص نیست و با توسل به تخصیص در می‌یابیم که هر چند نسب و رضاع از حیث ایجاد حرمت یکسانند، ولی برای آنکه بین دو مرتضع قرابت رضاعی به وجود آید، صاحب اللبن باید واحد باشد وگرنه قرابت رضاعی ایجاد نمی‌شود.

---