• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قدم (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: قدم (مفردات نهج البلاغه (جلد ۲))
مقالات مرتبط: قدم (مفردات‌قرآن)، مستقدمین (لغات‌قرآن).


قَدم (به فتح قاف) از واژگان نهج البلاغه به معنای پا و جمع آن اقدام است. این واژه دارای مشتقاتی است که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند: قُدُوم (به ضم قاف و دال) به معنای آمدن و اِقدَام (به کسر الف و دال) به معنای قدم نهادن و تَقَدُّم (به فتح تاء و قاف) به معنای پیشی گرفتن و پیش‌ انداختن. حضرت علی (علیه‌السلام) در نامه‌ که به معاویه و ... از این واژه استفاده نموده است.


قَدم
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۴۷.    
[۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۶، ص۱۳۵.    
(بر وزن شرف) به معنای پا و جمع آن اقدام است. قُدُوم به معنای آمدن است. اِقدَام به معنای قدم نهادن و تَقَدُّم پیشی گرفتن و پیش‌ انداختن آمده است.

امام (صلوات‌الله‌علیه) حکمت ۴۲۰ فرموده است: «فَخَرَجَ مِنَ الدُّنْیَا بِحَسْرَتِهِ، وَقَدِمَ عَلَی الاْخِرَةِ بِتَبِعَتِهِ»؛
[۳] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۸۴، حکمت ۴۲۰.    
[۴] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۵۲، حکمت ۴۳۰.    
[۵] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۲۵۶، حکمت ۴۳۰.    
«از دنیا به حسرت خارج شد و به آخرت با گناهش آمد.»
[۶] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۴۵، حکمت ۴۳۰.    
»
[۷] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۶۱.    
(شرح‌های حکمت:
[۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۶۱.    
[۹] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۵، ص۴۴۳.    
[۱۰] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۵۰۷.    
[۱۱] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۷۵.    
)
در نامه‌ای که به معاویه نوشته آمده است: «فَيَاعَجَباً لِلدَّهْرِ! إِذْ صِرْتُ يُقْرَنُ بِي مَنْ لَمْ يَسْعَ بِقَدَمِی»
[۱۲] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۹۱، نامه ۹.    
[۱۳] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۱۱، نامه ۹.    
[۱۴] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۶۹، نامه ۹.    
«شگفت از روزگار که مرا قرین و نظیر بدانند به کسی که مانند پای من قدم به جلو نگذاشته (و در دفاع از دین شرکت نکرده است)»
[۱۵] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۷۵، نامه ۹.    
[۱۶] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۱۴.    
(شرح‌های نامه:
[۱۷] ابن میثم بحرانی ت محمدی مقدم و نوایی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۲۷.    
[۱۸] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۹، ص۱۲۱.    
[۱۹] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه،، ج۱۷، ص۳۹۰.    
[۲۰] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۴، ص۵۰.    
) یعنی: «لم یسع بقدم مثل قدمی»

مواردی از این ماده در نهج البلاغه آمده است.

۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۴۷.    
۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۶، ص۱۳۵.    
۳. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۸۴، حکمت ۴۲۰.    
۴. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۵۲، حکمت ۴۳۰.    
۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۲۵۶، حکمت ۴۳۰.    
۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۴۵، حکمت ۴۳۰.    
۷. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۶۱.    
۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۶۱.    
۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۵، ص۴۴۳.    
۱۰. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۵۰۷.    
۱۱. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۷۵.    
۱۲. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۹۱، نامه ۹.    
۱۳. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۱۱، نامه ۹.    
۱۴. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۶۹، نامه ۹.    
۱۵. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۷۵، نامه ۹.    
۱۶. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۱۴.    
۱۷. ↑ ابن میثم بحرانی ت محمدی مقدم و نوایی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۲۷.    
۱۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۹، ص۱۲۱.    
۱۹. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه،، ج۱۷، ص۳۹۰.    
۲۰. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۴، ص۵۰.    


• قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «قدم»، ج۲، ص۸۴۷.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان حکمت 420 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نامه 9 نهج البلاغه
جعبه ابزار