قاعده لاطاعةَ لِمَخلوقٍ فی مَعصیةِ الخالق

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

قاعدۀ لاطاعةَ لِمَخلوقٍ فی مَعصیة الخالق از قواعد فقهی به معنای اینکه شارع در مواردی که اطاعت از دیگری را واجب کرده محدود به غیر موارد معصیت است.
قاعدۀ یاد شده که از حدیثی با همین مضمون گرفته شده، در کتب دربردارندۀ قواعد فقهی نیامده، لیکن در بعضی کتاب‌های فقهی به عنوان قاعده بدان استناد شده است.

---

معصیت، یعنی آنچه که شارع مقدس ارتکاب آن را ممنوع کرده است، انجام دادن فعلی باشد یا ترک عملی.
مقصود از قاعده، آن است که در مواردی که شارع اطاعت از کسی جز خودش را واجب کرده، - همچون اطاعت فرزند از پدر و مادر، زن از شوهر و برده از مولا، وجوب اطاعت بر اساس قاعدۀ یاد شده، - محدود به غیر موارد معصیت است و در این موارد، اطاعت از این افراد جایز نیست، بنابراین، اگر پدر و مادری به فرزندشان در واجباتی چون نماز، حج و جهاد بگویند نماز نخوان یا حج نگزار یا به جهاد نرو، فرزند نباید از آنان اطاعت کند.

---

بر اعتبار و حجّیت قاعده به حدیث «لاطاعةَ لَِمخلوقٍ فی مَعصیَةِ اللّٰه» - که هم از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و هم حضرت علی (علیه‌السّلام) نقل شده است - استناد کرده‌اند.

---