• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قاعده لاتَسقُطُ الصلاةُ بحالٍ

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: قاعده لاتَسقُطُ الصلاةُ بحالٍ
مقالات مرتبط: نماز.


قاعدۀ لاتَسقُطُ الصلاةُ بحالٍ‌ از قواعد فقهی به معنای عدم سقوط تکلیف نماز در هیچ حالی است.
قاعدۀ یاد شده به قاعدۀ «الصلاة لاتُترَکُ بحالٍ‌» نیز یاد کرده‌اند.
[۱] طباطبائی قمی، سیدتقی، مبانی منهاج الصالحین، ج۴، ص۴۱۹.    
[۲] خمینی، سیدروح‌الله، الخلل فی الصلاة، ص۱۲۶.    

از آن در باب صلات سخن گفته‌اند.


در شرع مقدس به نماز اهمیت ویژه‌ای داده شده است، از این‌رو، بسیاری از تکالیف در بعضی حالات و شرایط ساقط می‌شوند، بر خلاف نماز که در هیچ حال و موقعیتی، حتی حالات اضطرار، همچون جنگ، تقیّه، بیماری و مانند آن ساقط نمی‌شود و مکلّف باید به هر نحو ممکن آن را به جا آورد، مانند آنکه کسی که نمی‌تواند ایستاده نماز بخواند، نشسته می‌خواند و کسی که نمی‌تواند نشسته بخواند، خوابیده می‌خواند، یا اگر کسی بر اثر بیماری یا غیر آن، نتواند رکوع و سجود را به جا آورد، با اشارۀ سر یا چشم به جا می‌آورد، یا کسی که در حال جنگ و مانند آن، فرصت خواندن حمد و سوره را ندارد، به تسبیحات اکتفا می‌کند.
[۳] نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۹، ص۳۰۱ - ۳۰۲.    
[۴] مکارم شیرازی، ناصر، الفتاوی الجدیدة، ج۲، ص۱۰۱.    


از قاعدۀ یاد شده یک مورد استثنا شده است و آن کسی است که نه آب برای وضو یا غسل دارد و نه خاک و مانند آن برای تیمم، که از آن به فاقد الطهورین تعبیر می‌شود. مشهور فقها بر چنین شخصی نماز را در وقت واجب نمی‌دانند و در وجوب قضا اختلاف است. قول به وجوب به مشهور نسبت داده شده است.
[۵] نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۵، ص۲۳۲-۲۳۴.    


عنوان قاعده در کلمات قدما و متاخران دیده نشده، و تنها در کلمات معاصران و نزدیک به آنان به کار رفته است. برخی از آن به حدیث تعبیر کرده‌اند،
[۶] نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۷، ص۴۲۹.    
لیکن سندی برای آن یافت نشده است، بلکه در کتاب‌های روایی ذکری از حدیثی با این مضمون نیست، از این‌رو، برخی گفته‌اند: عنوان قاعده اصطیاد از روایاتی همچون «لاتدعِ الصلاةَ علیٰ حالٍ‌» درباره مستحاضه است.
[۷] محقق داماد، کتاب الصلاة، ج۳، ص۴۱۰.
[۸] حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۲، ص۳۷۳.    

بر اعتبار قاعده به روایت یاد شده و نیز اجماع و ضرورت فقه استناد شده است.
[۹] نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۵، ص۱۴۹.    
[۱۰] نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۷، ص۳۵۰.    
[۱۱] سبزواری، سیدعبدالاعلی، مهذب الاحکام، ج۴، ص۳۸۵.    
[۱۲] ایروانی، محمدباقر، دروس تمهیدیة فی القواعد الفقهیه، ج۲، ص۱۱۹.    


۱. ↑ طباطبائی قمی، سیدتقی، مبانی منهاج الصالحین، ج۴، ص۴۱۹.    
۲. ↑ خمینی، سیدروح‌الله، الخلل فی الصلاة، ص۱۲۶.    
۳. ↑ نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۹، ص۳۰۱ - ۳۰۲.    
۴. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، الفتاوی الجدیدة، ج۲، ص۱۰۱.    
۵. ↑ نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۵، ص۲۳۲-۲۳۴.    
۶. ↑ نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۷، ص۴۲۹.    
۷. ↑ محقق داماد، کتاب الصلاة، ج۳، ص۴۱۰.
۸. ↑ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۲، ص۳۷۳.    
۹. ↑ نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۵، ص۱۴۹.    
۱۰. ↑ نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۷، ص۳۵۰.    
۱۱. ↑ سبزواری، سیدعبدالاعلی، مهذب الاحکام، ج۴، ص۳۸۵.    
۱۲. ↑ ایروانی، محمدباقر، دروس تمهیدیة فی القواعد الفقهیه، ج۲، ص۱۱۹.    


• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (علیهم‌السلام)، ج۶، ص۳۵۳.    


رده‌های این صفحه : قواعد فقهی | نماز
جعبه ابزار