قاعده قبح عقاب بر تکلیف غیر مقدور

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

قاعده قبح عقاب بر تکلیف غیر مقدور به حکم عقل به قبح عقاب بر تکلیف خارج از قدرت مکلّف اطلاق می‌شود.

---

قاعده قبح عقاب بر تکلیف غیر مقدور، قاعده‌ای عقلی و مبتنی بر پذیرش حسن و قبح عقلی است و مفهوم آن این است که از نظر عقل، تکلیف نمودن عبد از سوی مولا به عملی که به انجام آن قادر نیست و عقاب نمودن وی به خاطر ترک آن، ناپسند است، زیرا قادر و مختار بودن مکلف از شرایط تکلیف است.

---

شهید «صدر» ضمن اذعان به محال بودن تکلیف به غیر مقدور، دو معنا برای آن ارائه نموده است:
۱. محال است مولا بنده اش را به دلیل کاری که در ارتکاب آن مختار نیست، مؤاخذه و عقاب نماید؛
۲. صدور چنین تکلیفی از مولا محال است، حتی اگر بر آن مؤاخذه مترتب نشود، زیرا ذات تکلیف، مشروط به قدرت است.

---