• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

فِرْدَوْس (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: فردوس (لغات‌قرآن).


فِرْدَوْس (به کسر فاء، فتح دال و سکون راء) از واژگان قرآن کریم به معنای باغى است كه در آن میوه، گل و ساير اسباب تمتّع و لذت جمع است.
اين لفظ بيشتر از دوبار در قرآن نيامده است.



فِرْدَوْس باغى است كه در آن میوه، گل و ساير اسباب تمتّع و لذت جمع است.
در مجمع از زجّاج نقل كرده: فردوس باغى است شامل مزايا و محاسن تمام باغ‌ها.
گروهى گفته‌اند فردوس دره‌هایى است كه انواع علف‌ها در آن‌ها می‌رويد.
گفته‌اند آن لغت رومى است منقول به عربی؛ ما آن را در اشعار عرب نيافتيم جز در شعر حسّان كه گفته:
فانّ ثواب اللّه كلّ موحّدجنان من‌ الْفِرْدَوْس‌ فيها يخلّد



به مواردی از فِرْدَوْس که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - الْفِرْدَوْسِ‌ (آیه ۱۰۷ سوره كهف)

(كانَتْ لَهُمْ جَنَّاتُ‌ الْفِرْدَوْسِ‌ نُزُلًا)
(باغ‌هاى بهشت برين محلّ پذيرايى آنان خواهد بود.)


۲.۲ - الْفِرْدَوْسَ‌ (آیه ۱۱ سوره مؤمنون)

(الَّذِينَ يَرِثُونَ‌ الْفِرْدَوْسَ‌ هُمْ فِيها خالِدُونَ‌)
(وارثانى كه بهشت برين را به ارث مى‌برند و جاودانه در آن خواهند ماند.)
طبرسی خود فرموده: فردوس باغى است كه در آن ميوه، گل و ساير اسباب تمتّع و لذت جمع است.
در کشّاف گفته: «الْفِرْدَوْسُ‌: هو البستان الواسع الجامع لاصناف الثّمر.»
در قاموس آن‌ را باغى كه جامع ميوه‌هاى تمام باغات است گفته و نيز درّه‌ها ... كه زجّاج نقل كرده. قول اقرب نيز قول قاموس است.



به نظر نگارنده: مراد از ذكر اين كلمه بيان وسعت نعمت‌هاى بهشتى است و اين‌كه تمام وسایل راحتى در آن جمع است، كه فرموده:
(وَ فِيها ما تَشْتَهِيهِ الْأَنْفُسُ وَ تَلَذُّ الْأَعْيُنُ‌)
(و در آن‌جا هر چه دل‌ها مى‌خواهد و چشم‌ها از آن لذت مى‌برد آماده است.)
و جمله‌ (جَنَّاتُ‌ الْفِرْدَوْسِ‌)
(باغ‌هاى بهشت)
مثل‌ (جَنَّاتِ النَّعِيمِ‌)
(باغ‌هاى پر نعمت بهشتى) است.
كه راغب، نعیم را نعمت كثيره معنى كرده
و مثل‌: (جَنَّاتِ عَدْنٍ‌) (باغ‌هاى جاويدان بهشتى)
و (جَنَّاتُ الْمَأْوى‌) (باغ‌هاى جاويدان بهشتى.)
در آيه‌ (كانَتْ لَهُمْ جَنَّاتُ‌ الْفِرْدَوْسِ‌ نُزُلًا)
(باغ‌هاى بهشت برين محلّ پذيرايى آنان خواهد بود.)
فردوس صفت جنّات و مؤنّث است و مفرد مؤنّث صفت جمع مؤنّث آيد، مثل: «هبات وافرة» يعنى: «بهشت‌هاى واسع و پر نعمت منزل آن‌هاست.»



اين لفظ بيشتر از دو بار در قرآن نيامده است.


۱. قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۵، ص۱۵۸.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۴، ص۹۱.    
۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۷۶۸.    
۴. فیروزآبادی، مجدالدین، قاموس المحیط، ج۲، ص۲۳۶.    
۵. زبیدی، مرتضی، تاج العروس، ج۸، ص۳۹۲.    
۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۳، ص۴۰۱.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۳، ص۵۴۹.    
۸. زبیدی، مرتضی، تاج العروس، ج۸، ص۳۹۳.    
۹. کهف/سوره۱۸، آیه۱۰۷.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۰۴.    
۱۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۳، ص۵۴۹.    
۱۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۳، ص۴۰۱.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۵، ص۱۳۶.    
۱۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۷۶۹.    
۱۵. مؤمنون/سوره۲۳، آیه۱۱.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۴۲.    
۱۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۵، ص۱۳.    
۱۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۵، ص۱۱.    
۱۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۷، ص۳۳.    
۲۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۱۵۹.    
۲۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۷۶۸.    
۲۲. زمخشری، جارالله، کشاف، ج۳، ص۱۷۸.    
۲۳. فیروزآبادی، مجدالدین، قاموس المحیط، ج۲، ص۲۳۶.    
۲۴. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۴، ص۱۳۹.    
۲۵. زخرف/سوره۴۳، آیه۷۱.    
۲۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۹۴.    
۲۷. کهف/سوره۱۸، آیه۱۰۷.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۰۴.    
۲۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۳، ص۵۴۹.    
۳۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۳، ص۴۰۱.    
۳۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۵، ص۱۳۶.    
۳۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۷۶۹.    
۳۳. یونس/سوره۱۰، آیه۹.    
۳۴. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۰۹.    
۳۵. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ص۸۱۵.    
۳۶. رعد/سوره۱۳، آیه۲۳.    
۳۷. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۵۲.    
۳۸. سجده/سوره۳۲، آیه۱۹.    
۳۹. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۱۶.    
۴۰. کهف/سوره۱۸، آیه۱۰۷.    
۴۱. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۰۴.    
۴۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۳، ص۵۴۹.    
۴۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۳، ص۴۰۱.    
۴۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۵، ص۱۳۶.    
۴۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۷۶۹.    
۴۶. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۷، ص۱۵۹.    
۴۷. کهف/سوره۱۸، آیه۱۰۷.    
۴۸. مؤمنون/سوره۲۳، آیه۱۱.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «فردوس»، ج۵، ص۱۵۸-۱۵۹.    






جعبه ابزار