فُلک (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
فُلك: (وَ الْفُلْكِ الَّتي تَجْري) «فُلك» به معناى كشتى است و مفرد و جمع آن يكى است
و تفاوت آن با
«سفينة» اين است كه
«سفينة» مفرد است و جمع آن
«سفائن» مى‌باشد، ولى
«فلک» بر مفرد و جمع هر دو گفته مى‌شود.
ترجمه و تفسیر آیات مرتبط با
فُلک:
(إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَاخْتِلاَفِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ وَالْفُلْكِ الَّتِي تَجْرِي فِي الْبَحْرِ بِمَا يَنفَعُ النَّاسَ وَمَا أَنزَلَ اللّهُ مِنَ السَّمَاءِ مِن مَّاء فَأَحْيَا بِهِ الأرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَبَثَّ فِيهَا مِن كُلِّ دَآبَّةٍ وَتَصْرِيفِ الرِّيَاحِ وَالسَّحَابِ الْمُسَخِّرِ بَيْنَ السَّمَاء وَالأَرْضِ لآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَعْقِلُونَ) (در آفرينش
آسمان‌ها و
زمین، و آمد و شد شب و روز، و كشتی‌هايى كه در
دریا به نفع مردم در حركتند، و آبى كه خداوند از آسمان نازل كرده، و با آن، زمين را پس از مردنش حيات بخشيده، و انواع جنبندگان را در آن گسترده ساخته، و همچنين در وزش بادها و ابرهايى كه ميان زمين و آسمان قرار گرفته‌اند، نشانه‌هايى است از ذات پاك خدا و يگانگى او براى گروهى كه عقل خود را به كار مى‌گيرند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه (فلک) به معناى كشتى است، كه هم به يک كشتى اطلاق مى‌شود و هم به جمع آن، و فلک و فلكه مانند
تمر و
تمره است (كه اولى
اسم جنس و دومى به معناى يک دانه
خرما ست) و مراد از حركت كشتى در دريا، به آنچه مردم سود ببرند، نقل كالا و ارزاق است، از اين
ساحل به ساحلى ديگر و از اين طرف كره زمين به طرفى ديگر.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(فَكَذَّبُوهُ فَنَجَّيْنَاهُ وَمَن مَّعَهُ فِي الْفُلْكِ وَجَعَلْنَاهُمْ خَلاَئِفَ وَأَغْرَقْنَا الَّذِينَ كَذَّبُواْ بِآيَاتِنَا فَانظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُنذَرِينَ) (سرانجام آنها او را تكذيب كردند. و ما، او و كسانى را كه با او در كشتى بودند، نجات داديم؛ و آنان را جانشين و وارث
کافران قرارداديم؛ و كسانى را كه آيات ما را تكذيب كردند،
غرق نموديم. پس ببين عاقبتِ كار كسانى كه
انذار شدند (و نپذيرفتند)، چگونه بود!)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: قوم
نوح (علیه‌السلام) او را تكذيب كردند و ما آنهايى را كه در
کشتی نوح قرار گرفتند و نجات يافتند خليفه‌هايى در زمين قرار داده.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(وَهُوَ الَّذِي سَخَّرَ الْبَحْرَ لِتَأْكُلُواْ مِنْهُ لَحْمًا طَرِيًّا وَتَسْتَخْرِجُواْ مِنْهُ حِلْيَةً تَلْبَسُونَهَا وَتَرَى الْفُلْكَ مَوَاخِرَ فِيهِ وَلِتَبْتَغُواْ مِن فَضْلِهِ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ) (او كسى است كه دريا را مسخّر شما ساخت تا از آن،
گوشت تازه بخوريد؛ و زيورى كه آن را بر خود مى‌پوشانيد همچون
مروارید از آن استخراج كنيد؛ و كشتی‌ها را مى‌بينى كه سينه دريا را مى‌شكافند تا شما به
تجارت بپردازيد و از فضل خدا بهره گيريد؛ شايد شكر او را به جاى آوريد.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: «
وَ تَرَى الْفُلْكَ مَواخِرَ فِيهِ» يعنى كشتى‌ها را مى‌بينى كه آب دريا را از چپ و راست مى‌شكافند.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «فُلک»، ص۴۲۵.
