فَفَهَّمْناها (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
فَفَهَّمْناها:(فَفَهَّمْناها سُلَيْمانَ) «فَفَهَّمْناها» از مادّه
فَهْم (به فتح فاء و سکون هاء) به معنای
علم و دانستن است، از مشتقات این واژه
تَفْهيم (به فتح تاء و سکون فاء) به معنای دانا كردن است.
داستان بدين قرار بوده كه گله گوسفندانى شبانه به تاكستانى وارد مى‌شوند و برگ‌ها و خوشه‌هاى
انگور را خورده و ضايع مى‌كنند.
صاحب باغ شكايت نزد
داود (علیه‌السلام) مى‌برد، داود حكم مى‌دهد كه در برابر اين خسارت بزرگ بايد تمام گوسفندان به صاحب باغ داده شود.
سلیمان (علیه‌السلام) كه در آن
زمان کودک بود به
پدر مى‌گويد: اى
پیامبر بزرگ
خدا! اين حكم را تغيير ده و تعديل كن.
در روايتى از
امام باقر (علیه‌السلام) مى‌خوانيم كه در
تفسیر اين
آیه فرمود: آن‌ها حكم نهايى نكردند بلكه به مناظره (و مشورت) پرداختند.
به موردی از کاربرد «فَفَهَّمْناها» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(فَفَهَّمْناها سُلَيْمانَ وَ كُلًّا آتَيْنا حُكْمًا وَ عِلْمًا وَ سَخَّرْنا مَعَ داوودَ الْجِبالَ يُسَبِّحْنَ وَ الطَّيْرَ وَ كُنّا فاعِلينَ) «ما
حکم واقعى آن را به سليمان فهمانديم؛ و به هر يک از آنان شايستگى داورى، و علم فراوانى داديم؛ وكوه‌ها و پرندگان را مسخّر داود ساختيم، كه با او
تسبیح خدا مى‌گفتند؛ و ما بر اين كار توانايى داشتيم.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند: زمانى كه گوسفندان مردمى شبانه در آن بيفتادند و تباهش كردند، و ما همواره شاهد
حکم انبيا بوده‌ايم.
بعضى از مفسرين گفته‌اند
ضمیر جمع در آيه، به داوود و سليمان، و محكوم له بر مى‌گردد و خواننده محترم متوجه اشكال آن شد.
بعضى ديگر گفته‌اند به داوود و سليمان بر مى‌گردد، براى اين‌كه دو
نفر هم جمع‌اند، و ضمير جمع به دو نفر نيز بر مى‌گردد. ولى اين حرف صحيح نيست.
شاهدين، يعنى ما همواره حاضر و ناظر حكم انبيا بوده‌ايم، مى‌بينيم و مى‌شنويم، و ايشان را به سوى صواب مى‌كشانيم. «ففهمناها»، يعنى
حکومت و
داوری را ما به سليمان ياد داديم. و كلا و هر يک از داوود و سليمان را حكم و علم داديم.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «ففهمناها»، ج۳، ص ۵۰۴.
